در این نشست، حجت‌الاسلام ایمانی‌پور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: مساله حقوق بشر موضوع محوری جوامع است که امروز از آن استفاده ابزاری می‌شود.

وی با بیان اینکه درصدد هستیم مسائل حقوق بشری را در اجلاس مرور کنیم، افزود: نگاه به مساله حقوق بشر سیاسی است و دولت‌های غربی و دول متخاصم حقوق بشر را به محاق برده‌اند. حقوق بشر امروز مبتنی بر لیبرال- دموکراسی و غرب محوری است.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با ببان لزوم انجام گفت‌وگوهای فرهنگی در حوزه حقوق بشر و کمکی که این کار می‌کند، تأکید کرد: مساله حقوق بشر به شکل کنونی یک شکست برای بشریت است، نسل کشی در غزه و بی عملی نهادهای حقوق بشری باعث شده بیشتر به فکر یک گفتمان نوین حقوق بشری باشیم.

ایمانی‌پور سپس، گفت: امروز در مراکز علمی، حوزوی و دانشگاهی مطالعات خوبی در این حوزه شده است و ما به سوی جهان دست همکاری دراز کردیم تا شاهد یک گفتمان جدید باشیم.

به دنبال ایجاد یک گفتمان رقیب با محوریت شرق فرهنگی

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی خاطرنشان کرد: به دنبال ایجاد گفتمانی با محوریت شرق فرهنگی هستیم، شرق فرهنگی همان شرق جغرافیایی نیست، شرق محوری یعنی توجه به عدالت و نگاه بشردوستانه؛ ما در این اجلاس به دنبال شکل دهی ائتلاف جدید هستیم و از صاحبنظران مختلف مطرح دعوت کردیم. در این خصوص دانشگاه باقرالعلوم بسیار کمک کرد و ۱۷ پیش نشست برگزار شد، مقالات خوبی تهیه کرده‌اند و امیدواریم مجموعه مباحث آورده خوبی به همراه داشته باشد.

وی با بیان دوباره اینکه موضوع حقوق بشر مهم است، تأکید کرد: امروز مسائل حقوق بشری به ابزاری برای ایران هراسی تبدیل شده است و حرف حق جمهوری اسلامی ایران شنیده نمی‌شود؛ براساس اسناد ایرانی اولین لوح‌های حقوق بشری در ایران کشف شده‌اند، اما امروز ما متهم به نقض حقوق بشری می‌شویم.

نقد وضعیت موجود و سناریو پردازی برای آینده مطلوب حقوق بشر

ایمانی‌پور با بیان اینکه در اجلاس اخیر از دو منظر نقد حقوق بشر کنونی و پیشنهاد وضع مطلوب مباحث را دنبال خواهیم کرد، ادامه داد: ما در اجلاس حقوق بشر در رهیافت شرقی به دنبال گفت‌وگو و حل مساله هستیم، البته برای این اجلاس یکسری کارهای جانبی نیز انجام شده است و مصوباتی تاکنون داشته‌ایم، مقرر شده متعاقب برگزاری آن یک فصلنامه تخصصی منتشر شود، همچنین به دنبال شکل گیری یک شبکه تعاملی از فعالان و کنشگران حقوق بشر مبتنی بر شرق فرهنگی هستیم. باور داریم این اجلاس یک آغاز است نه پایان؛ آغازی از همکاری بین کنشگران متعلق به کشورهای مستقل در حوزه حقوق بشر.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی گفت: در این اجلاس از 21 کشور مهمانانی خواهیم داشت و 46 شخصیت تاکنون برای شرکت در رویداد اعلام آمادگی کرده‌اند. برخی از آنها در پارلمان‌ها نقش فعالی دارند و سابقه عضویت و فعالیت در کمیسیون‌های حقوقی و قضایی مجالس کشور خود را دارند. از وکلا و حقوق‌دانان مهمانان ویژه‌ای داریم، چهره‌هایی که بعضا سابقه فعالیت سیاسی دارند، به عنوان مثال خانمی که در کشور عراق زمانی وزیر بوده‌اند و الان نیز سمت مشاور نخست وزیر عراق را برعهده دارند، جناب آقای شمس الدین مهمان دیگر و شناخته شده ما از کشور اندونزی هستند. به طور کلی چهره‌های حقوقی شناخته شده و مطرحی در اجلاس حقوق بشر در رهیافت شرقی حضور پیدا خواهند کرد که امیدواریم با حضور آنها به منشور مناسبی در حوزه حقوق بشر دست پیدا کنیم.

یارگیری جمهوری اسلامی ایران در حوزه حقوق بشر

در بخش دیگری از نشست، ایمانی‌پور پاسخ‌گوی سوالات خبرنگاران و اصحاب رسانه بود، وی در پاسخ به سوالی درباره چگونگی طراحی منشور مدنظر اجلاس حقوق بشر در رهیافت شرقی، اظهار داشت:  یک هدف اجلاس به چالش کشیدن گفتمان حقوق بشر کنونی در جهان است، باور داریم در جهان نظم جدیدی درحال حاکم شدن است و نظامات جدید حقوقی باید شکل بگیرد. البته دستیابی به یک منشور خیلی زود ممکن است اتفاق نیافتد، ما در حال یارگیری هستیم.

وی در پاسخ به سؤالی با این مضمون که رهیافت شرقی از حقوق بشر چیست، با بیان اینکه در این اجلاس نگاه مسأله محور داریم، گفت: با قرائت شرقی از حقوق بشر و براساس مطالعاتی که در دانشگاه باقرالعلوم صورت گرفت اصطلاح «رهیافت شرقی» برگزیده شد.

یادی از پاپ فرانسیس و مواضع سازنده‌اش درباره غزه

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره بهره گیری از سوابق گفت‌وگوهای بین ادیانی پیشین نیز پاسخ داد: در سازمان 30 سال است گفت‌وگوهای بین ادیانی صورت می‌گیرد و 25 سال است که با کلیسای کاتولیک مراوده و تعامل داریم؛ جا دارد یکبار دیگر درگذشت پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان را تسلیت بگویم، ما با این شخصیت گفت‌وگوهای سازنده زیادی داشتیم و ایشان روز قبل از درگذشت شان نیز مواضع سازنده‌ای درباره غزه اتخاذ کردند.

وی تصریح کرد: امروز کشورمان درگیر جنگ نرم است ولی توجه لازم به ابعاد و لوازم این جنگ مورد غفلت است. برای ارائه یک تصویر شایسته از جمهوری اسلامی ایران باید یک قیام ملی صورت بگیرد و نهادها و رسانه‌ها و کنشگران باید به صحنه بیایند. چه کسانی که دل در گرو ایران و نگاه ملی گرایی دارند چه کسانی که مذهبی هستند و چه کسانی که انقلابی هستند و دل در گرو نظام جمهوری اسلامی ایران دارند باید در این قیام ملی شرکت کنند.

ایمانی‌پور ادامه داد: باور داریم بهبود تصویر جمهوری اسلامی ایران حتی در معیشت مردم نیز تاثیر دارد.

رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با بیان اینکه در دوران جنگ سرد الزامات را رعایت کردیم و به یک بازدارندگی دست پیدا کردیم، تصریح کرد: در مورد جنگ نرم نیز باید اینگونه باشیم موضوعات حقوق بشر را باید دنبال کنیم؛ امروز بسیاری از پرونده‌هایی که درباره ایران شکل می‌گیرد همچون زن و خانواده ریشه حقوق بشری دارند.

نمایش ناکارآمدی حقوق بشرکنونی؛ در مبانی و صحنه

در بخش دیگری از این نشست، حجت‌الاسلام احسان رفیعی، رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) در پاسخ به سوالات خبرنگاران و اصحاب رسانه با بیان اینکه در شکل گیری حقوق بشر امروز به دلیل هژمونی که غرب داشت، گفتمان حقوق بشر رویکردی غربی پیدا کرد، گفت: این هژمونی غربی ساختارها و مبانی خودش را به گفتمان حقوق بشر کنونی دارد؛ این حقوق بشر غربی هرچه دیرپاتر شد در صحنه و مبنا بیشتر ناکارآمدی خود را نشان داد و امروز جامعه جهانی متوجه شده که نه در صحنه و نه در راهکارها چنین گفتمانی منجر به صلح جهانی نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه نظریه‌های نقض حقوق بشر کنونی نشان دهنده ناتوانی آن است، تاکید کرد: براساس نظریه ایجابی طراحی شده قصد بر برگزاری اجلاس بین المللی حقوق بشر مبتنی بر رهیافت شرق فرهنگی است، شرق فرهنگی با حضور ادیان و تمدن‌های اصیل این حوزه از این ظرفیت برخوردار است که به تکامل گفتمان حقوق بشر دست بزند.

رفیعی سپس، گفت: دو سوم جمعیت جهان پیروان ادیان و فرهنگ‌های شرق فرهنگی هستند و شرق اگر بتواند نوع همکاری و همزیستی که در تنوع و نوع دوستی آن وجود دارد از این قابلیت برخوردار است که ظرفیت‌های نقض مکرر گفتمان حقوق بشر کنونی و شکاف‌های آن را درمان کند.

هدف‌گذاری اجلاس برای نمایش بی عملی دولت‌ها

رئیس دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه ساختار اجلاس حقوق بشر در رهیافت شرقی به گونه‌ای طراحی شده که همچون بقیه همایش‌ها نباشد طراحی این رویداد را مبتنی بر سطح عملیات ایجابی دانست و اظهار داشت: مهمانان این رویداد که از نمایندگان دولت‌ها، ادیان و مذاهب هستند به نوعی قصد دارند بی عملی دولت‌ها در عرصه حقوق بشر را با یک نوع عملگرایی پرکنند؛ شرق فرهنگی دارای یک ظرفیت هم‌افزایی است و از این قابلیت برای اجماع سازی برخوردار است.

وی افزود: در مورد محورهای گفت‌وگوهای شرق فرهنگی پیش از برگزاری این اجلاس بیش از صدها صحبت شده است، چیزی که امروز تحت عنوان این رویداد با آن مواجه هستیم از ایده تا ساختارهای جزیی آن نه در یک روز خلق شده و به بلوغ رسیده بلکه فرایند‌هایی را طی کرده است. حقوق بشر در رهیافت شرقی به دنبال این است که انسان در مساله حقوق بشر یک اندیشه سخت مبتنی بر حقوقش را بازتعریف و درباره سایر حق‌های این حوزه خود و به دور آن اندیشه سخت بازاندیشی به عمل آورد.

رفیعی در پایان سخنانش، گفت: وظیفه داریم درباره آنچه در صحنه عملی حقوق بشر مطرح است صحبت کنیم و وظیفه تاریخی خود را انجام دهیم.

نخستین اجلاس بین‌المللی حقوق بشر در رهیافت شرقی، از روز هشتم تا دوازدهم اردیبهشت در شهرهای تهران، قم و اصفهان برگزار می‌شود. افتتاحیه اجلاس در محل سازمان فرهنگ و ارتباطات است و پنل‌های تخصصی آن در دانشگاه باقرالعلوم(ع) در قم خواهد بود. به منظور نزدیکی فرهنگی و تعاملات بیشتر اختتامیه اجلاس در شهر اصفهان است.

تصاویر نشست خبری اجلاس «حقوق بشر در رهیافت شرقی»

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی