در این گزارش که توسط رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تایلند تهیه شده، آمده است: برخلاف نگاه سطحیِ خارجی که تایلند را جامعه‌ای آزاد، غیرمنضبط و فاقد چارچوب‌های خانوادگی تصور می‌کند، بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که این کشور هنوز یکی از قوی‌ترین و پایدارترین نظام‌های خانوادگی منطقه را در اختیار دارد و البته این پایداری نه بر اساس قوانین شرعی یا فشارهای اجتماعی سخت‌گیرانه، بلکه بر پایه ارزش‌های درونی فرهنگ بودایی، احترام عمیق به والدین، نقش کلیدی زنان در مدیریت زندگی، مسئولیت‌پذیری اقتصادی متقابل و اهمیت "آرامش خانوادگی" شکل گرفته و تایلندی‌ها باور دارند خانه باید مکانی امن و آرام باشد، نه میدان تنش یا تقابل، و همین اصل فرهنگی اساس روابط خانوادگی را تشکیل می‌دهد.

سبک زندگی خانوادگی در تایلند تحت تأثیر دو جهان متفاوتسنت و مدرنیته است و در شهرهای بزرگ، خانواده‌های هسته‌ای کوچک، آپارتمان‌نشینی، تأخیر در ازدواج و اشتغال گسترده زنان، الگوی زندگی جدیدی ساخته و زوج‌ها معمولاً پیش از ازدواج زندگی مستقل دارند، سال‌ها رابطه آَزمایشی را تجربه می‌کنند و پس از شناخت کافی تصمیم به ازدواج می‌گیرند اما در مناطق روستایی، پیوندهای خانوادگی گسترده همچنان زنده و خانواده نقش مهمی در تصمیم‌های حساس زندگی جوانان دارد.

با وجود مدرنیته، احترام به والدین، مشورت در تصمیم‌های مهم و حمایت مالی فرزندان از والدین سالمند، هنوز بخش جدایی‌ناپذیر فرهنگ این کشور است و زنان تایلندی که در فرهنگ شرق آسیا همواره نقش برجسته‌ای داشته‌اند و در تایلند ستون هدایت خانواده محسوب می‌شوند و مدیریت مالی خانه تقریباً همیشه برعهده زنان و همین جایگاه، اقتدار و نقش هدایت‌گر آنان را در خانواده تثبیت می‌کند.

در ساختار گسترده‌تری، تایلند با یکی از مهم‌ترین بحران‌های جمعیتی قاره آسیا روبه‌روست؛ بحرانی که بنیان خانواده و آینده اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار داده است.

نرخ باروری به سطوحی بسیار پایین رسیده و خانواده‌ها به سمت داشتن یک کودک یا بدون کودک حرکت و افزایش هزینه‌های زندگی، گرانی مسکن، رشد اشتغال زنان، تمرکز نسل جوان بر تحصیل و حرفه و کاهش تمایل به ازدواج در سنین پایین از عوامل شدید کاهش جمعیت هستند.

دولت تایلند با آگاهی از پیامدهای این روند مانند پیری جمعیت، کاهش نیروی کار، افزایش هزینه‌های بهداشتی و فشار اقتصادی بر نسل جوان سیاست‌های گسترده‌ای برای حمایت از خانواده‌ها آغاز کرده که این سیاست‌ها شامل یارانه برای تولد فرزند، پرداخت کمک‌هزینه مراقبت از کودک، گسترش مرخصی زایمان، تسهیلات مالی، حمایت از والدین شاغل و طرح‌های "خانواده‌دوست" برای تعادل کار و زندگی و همچنین دولت تلاش دارد خدمات سلامت تولیدمثل، آموزش باروری سالم و مشاوره در زمینه روابط خانوادگی را گسترش دهد تا تصمیم‌گیری دربارۀ فرزندآوری برای زوج‌ها آسان‌تر شود.

یکی از نکات بسیار مهم درباره زندگی خانوادگی در تایلند این است که با وجود آزادی روابط پیش از ازدواج، نظام خانواده همچنان پایدار و محترم است و دلیل این پایداری آن است که تایلندی‌ها "آزادی" را با "بی‌تعهدی" یکی نمی‌دانند ودرفرهنگ بودایی آموزش داده می‌شود که آسیب رساندن به دیگران اعم از همسر، خانواده یا شریک زندگی کارمای منفی ایجاد می‌کند و این کارما به خود شخص بازمی‌گردد و همین باور معنوی باعث می‌شود موضوعی مثل خیانت، با اینکه حکم شرعی اسلامی ندارد، اما از نظر اجتماعی و اخلاقی به‌شدت قبیح باشد.

خیانت از دید جامعه تایلند به معنای بی‌احترامی، ایجاد آشفتگی در خانواده، زیر پا گذاشتن اصول اخلاقی و از بین بردن آرامش اجتماعی است ودر بسیاری از محله‌ها و مناطق سنتی، ساختار اجتماعی کوچک و نظارت نرم خانوادگی سبب می‌شود خیانت به سرعت افشا گردد و این افشاگری برای فرد از نظر آبرو آسیب بسیار جدی دارد و این ترس از رسوایی اجتماعی، همراه با باور به کارمای منفی، مهم‌ترین عامل جلوگیری از خیانت در تایلند است.

در حوزه ازدواج، فرآیند انتخاب همسر در تایلند به‌شدت براساس شناخت، سازگاری و گفتگو شکل می‌گیرد و ازدواج نه یک الزام شرعی و نه فشار خانواده آن‌چنان شدید که انتخاب فرد را محدود کند؛ اما ازدواج همچنان یک ارزش اجتماعی و نشان‌دهنده بلوغ، مسئولیت‌پذیری و ثبات عاطفی محسوب و زوج‌ها پیش از ازدواج معمولاً سال‌ها با یکدیگر در رابطه‌اند، تفاوت‌های شخصیت، عادات و سبک زندگی را بررسی و سپس تصمیم نهایی را با رضایت خانوادگی می‌گیرند.

از سوی دیگر، طلاق در تایلند به دلیل نبود قیدهای شرعی سخت، پذیرفته‌شده‌تر از جوامع اسلامی است؛ اما در حقیقت در خانواده‌های سنتی کمتر رخ می‌دهد و استقلال اقتصادی زنان، فشارهای مالی، سبک زندگی شهری و نبود الزام دینی، از عوامل افزایش طلاق در بخش‌های شهری هستند، اما همچنان همراهی خانوادگی، ارزش‌های اخلاقی و فرهنگ پرهیز از تنش، از فروپاشی گسترده خانواده جلوگیری می‌کند.

در مقایسه با ایران، خانواده در دو کشور هرچند از نظر نقش، اهمیت و کارکرد شباهت‌هایی دارند، اما پشتوانه‌های متفاوتی آنها را استوار نگه می‌دارد. در ایران، خانواده نهادی دینی فرهنگی است که بر پایه اصول شرعی، مفهوم مقدس ازدواج، نقش پدر در مدیریت خانواده، مسئولیت شرعی زن و مرد و قبح جدی طلاق شکل گرفته است. اما در تایلند خانواده بیشتر بر اساس اخلاق بودایی، احترام به والدین، نقش قوی زنان و اهمیت آرامش خانوادگی مدیریت می‌شود.

در ایران برخورداری از فرزند ارزش فرهنگی و مذهبی دارد، در حالی که تایلند در مسیر کاهش فرزندآوری قرار گرفته و ایران هنوز ساختار خویشاوندی گسترده و روابط خانوادگی چندنسلی دارد، اما در تایلند این ساختار بیشتر در مناطق روستایی باقی مانده و با این حال، هر دو کشور خانواده را اساس هویت اجتماعی می‌دانند؛ تفاوت فقط در این است که ایران خانواده را به دلیل دین و تایلند به دلیل فرهنگ حفظ می‌کند.

در مجموع، تایلند با وجود آزادی‌های اجتماعی، یکی از نمونه‌های مهم آسیایی در حفظ پایداری خانواده بر پایه اخلاق، آرامش، نقش‌پذیری و حمایت اجتماعی وسیاست‌های دولت برای مقابله با بحران جمعیت و تقویت ساختار خانواده، همراه با ارزش‌های فرهنگی دیرینه، به این کشور کمک کرده تا با وجود تغییرات اقتصادی و مدرن‌سازی سریع، نهاد خانواده همچنان پایدار و محترم باقی بماند واین ترکیب از سنت، اخلاق و سیاست‌گذاری مدرن، نظام خانواده در تایلند را به موضوعی جذاب و مهم برای مطالعات اجتماعی، جمعیتی و فرهنگی تبدیل کرده است.

فهرست منابع:

• Aassve, A., Fuochi, G., & Mencarini, L. (2021).Low fertility in East and Southeast Asia: Trends, causes, and policy responses.Population Studies, 75(3), 293–310.
• Asia-Pacific Economic Cooperation. (2020).Thailand demographic change and social policy.APEC Secretariat.
• Baker, C., & Phongpaichit, P. (2017).A History of Thailand(3rd ed.). Cambridge University Press.
• Caldwell, J. C., & Caldwell, P. (2005).Family systems of Southeast Asia.Journal of Comparative Family Studies, 36(1), 1–20.
• Cho, L. J., & Yinger, N. (2020).The changing patterns of family and marriage in Thailand.Asian Journal of Social Science, 48(2), 135–157.
• Foundation for Thailand Consumer Protection. (2022).Thai family structure and changing social patterns.Bangkok: FTCP Press.
• Jones, G. W. (2019).The transformation of family formation in Thailand.Population and Development Review, 45(4), 789–812.
• Keyes, C. F. (2014).Understanding Thai Buddhism and its influence on family ethics.Journal of Southeast Asian Studies, 45(3), 345–370.
• National Economic and Social Development Council (NESDC). (2022).Population Projections for Thailand 2020–2040.Bangkok.
• National Statistical Office of Thailand. (2023).Thailand Social Survey.Ministry of Digital Economy and Society.
• Phongpaichit, P., & Baker, C. (2019).Thai society and family dynamics.Bangkok: Silkworm Books.
• Thai Ministry of Public Health. (2021).Reproductive Health and Family Well-being Report.Bangkok.
• United Nations Population Fund (UNFPA). (2023).Thailand Country Report on Family, Ageing and Demographic Transition.UNFPA Thailand Office.
• World Bank. (2022).Thailand demographic trends and labor force implications.World Bank Group.
• Zimmer, Z., & Knodel, J. (2015).Intergenerational support and elder care in Thailand.Journal of Aging Studies, 34, 1–13.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی