امین حسین رحیمی گفت: برخلاف آنچه برخی نویسندگان غربی ادعا کرده‌اند که «مغرب زمین» مبدع و پایه‌گذار حقوق بشر بوده است، باید اذعان کرد که احترام به حقوق انسانی در مشرق زمین ریشه‌ای بسیار کهن دارد. مشرق زمین را آنچنان که «ویل دورانت» نویسنده غربی بدان لقب داده است، «گاهوارۀ تمدن» خوانده‌اند. چه کسی است که نام «منشور کوروش کبیر» را نشنیده باشد و منکر قدمت آن در احترام به حقوق انسانی ابنای بشر باشد؟ منشوری که در آن حتی «حقوق انسانی دشمنان» نیز محترم شمرده شده است.

وزیر دادگستری با بیان اینکه قوانینی که در آنها بر بردباری مذهبی، تأکید بر عدالت، مدارا، پرهیز از خشونت و احترام متقابل سخن گفته‌ شده است، در تمدن «مشرق زمین» تکوین یافته و به باروری رسیده است، ادامه داد: همین اصول است که در ادیان الهی خصوصاً در مسیحیت و اسلام مورد تأکید قرار گرفته است.

رحیمی همچنین، گفت: حقیقت آن است که گاه فراموش می‌کنیم که «مسیحیت» دینی است که خود در «مشرق زمین» زاده شده و فرامین انسان‌ساز آن تاچه حد غرب را تحت‌تأثیر قرار داده است. گذشته از آن، اصول حقوق بشر در تمامی دین مبین اسلام به عیان هویداست. پیامبر عظیم‌الشأن اسلام (ص) که در برابر مشرکان و مستکبرانِ جاهلی عربستان قیام نمود، تعلیماتی مبتنی بر برابری، برادری و آزادی انسان‌ها مطرح کرد. او بود که تمایزات و انتظارات جاهلی را لغو کرد. 

وی تأکید کرد: اجرای قسط و عدل و احقاق حقوق ضعفا را مطرح کرد و در کتاب جاویدان خود، قرآن کریم، انسان را به‌عنوان خلیفه و جانشین خدا در زمین معرفی کرد که صاحب تمامی حقوق طبیعی، بنیادین، سیاسی، اجتماعی و مدنی است.

بیش از گذشته به ظرفیت‌های شرقی در حقوق بشر بیاندیشیم

وزیر دادگستری با اشاره به اینکه تردیدی نیست که میان نگاه حقوق بشری غرب با «نگاه شرقی» یک تفاوت اساسی وجود دارد، توضیح داد: نگاه حقوق بشری غربی «فرد محور» است، در حالی که نگاه حقوق بشر شرقی اجتماع محور است که در آن توازن میان «آزادی» و «مسؤولیت» در کنار هم جمع شده است.  در نگاه شرقی انسانها مجاز نیستند به بهانه آزادی و فرد محوری با فعل یا ترک‌فعلِ خود، به جامعه آسیب برسانند و یا اخلاق که باید آن را ثروت بی‌بدیل انسانیت دانست زیر پا گذارند.

وی در ادامه بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران نیز با تأکید بر این رویکرد مسؤولانه و اجتماعی از حقوقِ بشر معتقد است که آزادی‌های فردی و اجتماعی در چارچوب قانون از جمله حقوق اولیه هر انسانی است و کسی حق ندارد این حقوق را نقض کند.

رحیمی با بیان اینکه بدون شک یکی از چالش‌های اجرای حقوق بشر در جهان ریشه در تعارض دیدگاه‌های شرقی و غربی از این مفهوم دارد، ادامه داد: نگاه تهاجمی غرب و عدم توجه به ارزش‌های بومی در مشرق زمین به جای آن که موجب پیشرفت حقوق بشر گردد آن را تضعیف خواهد نمود. امید است رویکردی در اجرای حقوق بشر در جهان فراگیر شود که با توجه به سه مقوله فطرت مشترک، احترام به فرهنگ‌ها و ادیان، در کنار اصل همزیستی مسالمت آمیز، به معنای واقعی، اصل احترام متقابل را تجلی بخشد.

تجربه اجرای حقوق بشر باید مبتنی بر همزیستیِ مسالمت‌آمیز میان افکار و مذاهب باشد

وزیر دادگستری افزود: امروز باید بیش از گذشته به ظرفیت‌های شرقی در حقوق بشر اندیشید. علیرغم پیدایش قواعد نوشته و عرفیِ متعددِ حقوق بشری، جامعه بشری کماکان شاهد تضعیف  روز افزون و تضعیف کارآیی این حقوق به دست قدرت‌هایی است که مدعی حقوق بشر بوده و خود اصلی‌ترین ناقضِ حقوق بشر هستند و در حین حال نظام قدرتِ حاکم را در زیر توجیهات حقوقی و به ظاهر مشروع که مراجع و دادگاه‌های بین المللی خلق می‌کنند، در اختیار دارند. قصه پُر غصه مردم غزه، فلسطین و لبنان یکی از جلوه‌های این ادعای دروغین است.

رحیمی در ادامه این سخنرانی گفت: همانگونه که در تجربه درخشان شرق  در حراست از کرامت انسانی مُستَتَر است، تجربه اجرای موفق حقوق بشر باید مبتنی بر همزیستیِ مسالمت‌آمیز میان افکار و مذاهب باشد. نگاه شرقی در حمایت از حقوق بشر مبتنی بر این تفکر است که صرف‌نظر از حق بودنِ مکتب‌ها و منش‌ها، باید به زندگیِ مسالمت‌آمیزِ انسانها و حقوق اجتماعی آنها توجه جدی داشت.

وی در پایان بیان کرد: در این اجلاس انتظار می‌رود اندیشمندان و فرهیختگان مشرق زمین در گفت‌وگو با یکدیگر  ضمن تبیین فرصت‌ها و ظرفیت‌های موجود در رهیافت شرقی به حقوق بشر افق‌های تازه‌ای در این حوزه بگشایند و بر ترسیم ضمانتِ اجراهای مناسبی همچون اخلاق، ترویج فرهنگ التزام به مقررات  و قوانینِ موضوعه به شکلی درونی و مبتنی بر باورها و انگیزه‌های برآمده از وِجدان درونی برای گردن نهادن دولت‌ها به الزامات حقوق بشری همت گمارند.

نخستین اجلاس بین‌المللی حقوق بشر در رهیافت شرقی به همت دانشگاه باقرالعلوم(ع) و با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با حضور 40 میهمان بین‌المللی از 22 کشور از 8 و 10 اردیبهشت ماه سال جاری در تهران، قم و اصفهان برگزار می‌شود.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی