در حاشیه این دوره دانش افزایی، نشست‌های تخصصی با عنوان «یک محفل، یک تجربه» با حضور استادان پیشکسوت زبان فارسی هند برگزار شد و استادان از تجربه‌های خود در مسیر فراگیری زبان و ادب فارسی سخن گفتند.

در این برنامه، شریف حسین قاسمی، استاد پیشکسوت زبان فارسی هند با مرور تجربه‌های خود در دانشگاه دهلی به نقش زنده‌یاد امیرحسین عابدی در معرفی ادبیات معاصر ایران و به فضای دانشگاهی هند اشاره کرد و گفت: عابدی با انتشار مقالاتی در مطبوعات هند، ادبیات معاصر فارسی را به پژوهشگران هندی معرفی کرد؛ تا جایی که برخی استادان حتی با نام نیما یوشیج نیز آشنایی نداشتند.

وی افزود: دانشگاه جواهر لعل نهرو در دهلی نو نخستین مرکزی بود که متون معاصر فارسی را جایگزین متون کهن کرد و این تغییر مسیر تازه‌ای در آموزش زبان فارسی در هند به وجود آورد.

علیم اشرف خان، مدیر گروه فارسی دانشگاه دهلی در سخنانی با اشاره به رویکرد علمی بخش فارسی دانشگاه دهلی گفت: تمرکز اصلی این بخش بر ادبیات کلاسیک فارسی است و تاکنون صدها نسخه خطی به همت استادان و دانشجویان مورد پژوهش قرار گرفته است.

وی با مرور بیش از سه دهه فعالیت علمی خود در حوزه زبان فارسی افزود: مدت سی سال است به‌طور مستمر در زمینه زبان فارسی مطالعه، تحقیق و تدریس می‌کنم. این دوره‌های دانش‌افزایی فرصتی ارزشمند برای دانشجویان است تا با حضور فعال، کاستی‌های زبانی خود را جبران کرده و بتوانند به زبان فارسی سخن بگویند.

مدیر بخش فارسی دانشگاه دهلی در سخنرانی، هند را مرکز مهم نسخه‌های خطی فارسی در جهان دانست و توجه به این میراث را پرداختن به تاریخ و فرهنگ ملی توصیف کرد که در دستور کار دولت هند نیز قرار دارد.

بلقیس‌فاطمه‌حسینی، استاد پیشکسوت دانشگاه دهلی با اشاره به غنای میراث فرهنگی هند و جایگاه زبان فارسی در آن، روابط ایران و هند را تاریخی و ناگسستنی توصیف کرد و افزود: اسناد، کتاب‌ها، کتیبه‌ها و آثار معماری در جای‌جای هند بیانگر این پیوستگی‌اند، اما بخشی از این میراث در معرض زوال قرار دارد و دانشجویان باید برای حفظ آن بکوشند.

وی با تأکید بر اینکه فراگیری دقیق زبان فارسی و تسلط بر جنبه‌های ادبی و فرهنگی آن، شرط اصلی پاسداشت این میراث است، گفت: غارت بخشی از منابع تاریخی و فرهنگی هند و انتقال آنها به موزه‌ها و کتابخانه‌های غربی، فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر است و امروز بسیاری از هندیان برای شناخت تاریخ و تمدن خود ناگزیر به مراجعه به همان منابع به یغما رفته هستند.

این استاد پیشین دانشگاه دهلی همچنین با اشاره به تجربه شخصی خود از فراگیری زبان فارسی، شرکت در دوره‌های بازآموزی را فرصتی برای تقویت گفتار فارسی دانست و یادآور شد: همراهی با دانشوران ایرانی و حضور در همایش‌های مختلف، مهم‌ترین عامل پیشرفت در مهارت‌های زبانی من بوده است.

نشست «یک محفل، یک تجربه» با گفت‌وگوی صمیمانه میان استاد و دانشجویان و پرسش و پاسخ در حوزه زبان و ادبیات فارسی پایان یافت.

اختر مهدی، استاد پیشکسوت زبان فارسی دانشگاه جواهرلعل نهرو با بیان تجربه‌های زندگی و مسیر علمی خود، پرداختن به زبان فارسی را از خوش‌اقبالی‌های زندگی خویش توصیف کرد و گفت: بسیاری از استادان کنونی زبان فارسی در دانشگاه‌های هند، این زبان را مستقیماً نزد او فراگرفته‌اند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود، به آسیب‌شناسی آموزش زبان فارسی در هند پرداخت و اظهار داشت: متأسفانه بسیاری از دانشجویانی که حتی در سطوح عالی تحصیل می‌کنند، توانایی مکالمه به زبان فارسی را ندارند و این ضعف بزرگی در نظام آموزشی هند است.

این استاد پیشکسوت، نبود منابع شنیداری و ضعف مهارت گفتاری استادان و همچنین ناکافی بودن کتاب‌های آموزشی را از عوامل اصلی این مشکل دانست و بر ضرورت بازنگری در نظام آموزشی و تدوین منابع جدید تأکید کرد.

اختر مهدی همچنین با اشاره به تجربه‌های شخصی خود در یادگیری زبان فارسی، اهمیت شرکت در دوره‌های دانش‌افزایی و ارتباط مستقیم با فارسی‌زبانان ایرانی را یادآور شد و از دانشجویان خواست از فرصت‌های آموزشی موجود بیشترین بهره را ببرند.

وی در ادامه با اشاره به وضعیت بازار کار فارغ‌التحصیلان رشته زبان فارسی در هند گفت: کسانی که تسلط واقعی بر زبان فارسی داشته باشند، با مشکل جدی در زمینه اشتغال مواجه نخواهند شد، اما متأسفانه بسیاری از دانش‌آموختگان این مهارت را به دست نمی‌آورند و همین موضوع موجب بروز مشکلات معیشتی برای آن ها می‌شود.

اخلاق آهن، مدیر گروه زبان فارسی دانشگاه جواهرلعل نهرو با اشاره به سهم دانشوران شبه قاره،کارهای بزرگ آن‌ها را ستود و به دانشجویان گفت: شما باید برای پیدا کردن درکی درست از تحقیقاتی که در حوزه زبان فارسی شده است، آثار محققانه دانشوران ایرانی دوره معاصر را مطالعه کنید تا بدانید آن‌ها طی یکصد سال گذشته چه کارهایی انجام داده‌اند.

وی افزود: کار شما باید معطوف به پژوهش‌های محققان شبه قاره مانند: شبلی نعمانی، حافظ محمود خان شیرانی، قاضی عبدالودود، امیرحسن عابدی  و نذیر احمد باشد تا بدانید آن ها  چه دانش وسیعی در این حوزه داشته‌اند.

اخلاق آهن همچنین، مطالعه تحقیقات مستشرقان را مهم دانست و گفت: این پژوهشگران از بیرون جهان فارسی‌زبان به زبان فارسی پرداخته و آثاری ارزشمند در این حوزه ارائه کرده‌اند.

مدیر بخش فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو گفت: زبان فارسی برای ما هندی‌ها زبان خارجی نیست و در اسناد ملی ما در زمره زبان‌های هند محسوب شده است و توجه به آن به معنای تقویت زبان ملی است.

مدیر گروه زبان فارسی دانشگاه جواهرلعل نهرو گفت: حضور زبان فارسی در شبه قاره، فقط به خود زبان فارسی محدود نمی شود بلکه در دیگر زبان‌ها نیز نفوذ بسیار داشته است. در زبان اردو که می توان گفت از درون زبان فارسی سر برآورده  علاوه بر دایره واژگان و اصطلاحات، شکل و نامگذاری مجموعه خلاقیت های شعری، ادبی و وزن شعر از زبان فارسی آمده است.

وی با اشاره به کاهش جایگاه زبان فارسی در هند، به دانشجویان گفت: همه شما در قبال این وضعیت مسئول هستید و باید با تمام توان برای پررنگ شدن دوباره این زبان تلاش کنید.

علی‌اکبر شاه، استاد زبان فارسی دانشگاه دهلی در سخنانی با اشاره به آثار علمی، ادبی و فرهنگی بر جای مانده از حضور زبان فارسی در شبه‌قاره گفت: محدود کردن نقش زبان فارسی به حوزه ادبیات، به معنای نادیده گرفتن بخشی مهم از دستاوردهای فرهنگی این سرزمین است.

وی با بیان این‌که بسیاری از متون علمی در حوزه‌های پزشکی، مهندسی، ادیان و علوم انسانی به زبان فارسی در هند تألیف شده است، افزود: این آثار ذخیره‌ای ارزشمند برای تاریخ و فرهنگ ملی هند به شمار می‌رود.

استاد زبان فارسی دانشگاه دهلی با اشاره به پیوندهای فرهنگی ایران و هند در طول قرون متمادی اظهار داشت: آثار معماری برجای‌مانده در شبه‌قاره، گواهی روشن بر ترکیب خلاقانه هنر ایرانی و هندی و خلق شاهکارهای ماندگار است.

وی همچنین با یادآوری تأسیس دارالترجمه‌ها از عصر زین‌العابدین در کشمیر تصریح کرد: این مراکز بستری برای تبادل فرهنگی میان ایران و هند فراهم کردند و موجب شدند آثار علمی و ادبی هند به خارج از مرزهای این کشور راه یابد.

علی‌اکبر شاه در پایان با تأکید بر این‌که توجه به زبان و ادبیات فارسی در هند تقویت فرهنگ ملی محسوب می‌شود، خطاب به دانشجویان گفت: آموزش زبان فارسی را در راستای خدمت به فرهنگ ملی کشور دنبال کنید.

سیدکلیم اصغر، مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی جامعه ملیه اسلامیه با اشاره به تجربه تحصیل خود در ایران از دانشجویان خواست با جدیت به آموزش زبان فارسی بپردازند و تأکید کرد: دانشجویانی که زبان فارسی را به درستی بیاموزند، می‌توانند جایگاه مناسبی در جامعه هند پیدا کنند.

وی یکی از دلایل اصلی مشکلات موجود در مسیر زبان فارسی در هند را جدی نگرفتن آموزش این زبان دانست و افزود: اغلب کسانی که پس از فراغت از تحصیل نتوانسته‌اند جایگاه مناسبی پیدا کنند، فارسی را به طور کامل نیاموخته‌اند.

این استاد دانشگاه، حمایت‌های ایران و نهادهای ایرانی از علاقه‌مندان به زبان فارسی را ستود و از دانشجویان خواست با تلاش و اهتمام بیشتر به این حمایت‌ها پاسخ مثبت دهند.

کلیم اصغر گزارشی از فعالیت‌های علمی خود ارائه کرد و گفت: دانشجویان باید هم در کسب دانش زبان فارسی بکوشند و هم نتایج علمی خود را منتشر کنند تا دیگران بتوانند از آن بهره‌مند شوند.

وی برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی را اقدامی ارزشمند برای ارتقای مهارت‌های زبانی دانشجویان دانست و یادآور شد که فراهم کردن محیط زبانی فارسی در این دوره‌ها درک واقعی از زبان را برای دانشجویان به همراه دارد و آموزش را آسان‌تر می‌کند.

این استاد دانشگاه مهم‌ترین مشکل دانشجویان هندی زبان فارسی را محدودیت در مکالمه به این زبان دانست و خاطرنشان کرد که این دوره‌ها تا حد زیادی این مشکل را برطرف می‌کنند.

هشتمین نشست برنامه «یک محفل، یک تجربه» با حضور چندر شیکهر، استاد دانشگاه دهلی و عضو وابسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران، در دهلی‌نو برگزار شد.

چندر شیکهر، استاد برجسته زبان فارسی و متخصص در حوزه اسناد و نسخه‌های خطی، در این نشست با مرور زندگی علمی خود گفت: محیط خانوادگی و ارتباط با مجامع علمی ایران و هند مسیر یادگیری و پیشرفت من در زبان و ادبیات فارسی را هموار کرد. از استادانم آموختم که تلاش بی‌وقفه در کنار دانش زبان، عامل اصلی شکوفایی استعدادهاست.

وی با اشاره به نقش پدرش (روزنامه‌نگار سرشناس هندی) در هدایت او به سمت زبان فارسی افزود: کتابخانه خانوادگی و علاقه‌مندی به فرهنگ ایرانی زمینه‌ای شد که از نوجوانی به یادگیری فارسی روی بیاورم.

مدیر سابق گروه زبان فارسی دانشگاه دهلی در ادامه با بیان گزارشی از فعالیت‌های علمی خود گفت: حضور در ایران و همکاری با فرهنگستان زبان و ادب فارسی، تجربه ارزشمندی برای من بود و باعث شد به حوزه دانشنامه‌نویسی تسلط پیدا کنم. اکنون نیز تألیف بخشی از مقالات دانشنامه‌های منتشرشده در هند بر عهده من است.

شیکهر همچنین به روند تدوین فرهنگ چهارزبانه «آریان» (فارسی، هندی، انگلیسی و اردو) اشاره کرد و ضمن تشریح دشواری‌های این پروژه گفت: تلاش گروه مؤلفان و استمرار در کار، رمز اصلی پیشبرد این طرح بود.

این استاد دانشگاه دهلی در پایان با تأکید بر نیاز مراکز علمی و دانشگاهی هند به متخصصان زبان فارسی اظهار کرد: برگزاری دوره‌های دانش‌افزایی زبان فارسی فرصت ارزشمندی برای دانشجویان است تا علاوه بر تقویت مهارت‌های زبانی، با محافل علمی ایران و کشورهای فارسی‌زبان نیز ارتباط نزدیک برقرار کنند.

سید اختر حسین، استاد زبان فارسی دانشگاه جواهر لعل نهرو در سخنان خود با تأکید بر جایگاه معنوی زبان فارسی گفت: زبان فارسی، زبان دل است و نباید صرفاً به عنوان وسیله‌ای برای کسب معاش به آن نگاه کرد. وی افزود: اگر هدف یادگیری فارسی تنها کسب درآمد باشد، نتیجه مطلوب حاصل نمی‌شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به ظرفیت‌های آموزشی زبان فارسی در دانشگاه‌های هند اظهار داشت: امکانات تحصیلی در این حوزه بسیار گسترده است و تنها افرادی موفق خواهند شد که توان علمی و تسلط کافی بر متون فارسی داشته باشند.

اختر حسین همچنین به تجربه شخصی خود در مسیر یادگیری زبان فارسی اشاره کرد و گفت: در دوره کارشناسی، فهم زبان فارسی برایم دشوار بود، زیرا کتاب‌های درسی قدیمی امکان یادگیری مؤثر را فراهم نمی‌کرد. اما امروز منابع تازه و کارآمد مسیر آموزش را هموارتر کرده‌اند.

وی خطاب به دانشجویان حاضر در نشست تأکید کرد: فارسی‌آموزان هندی نیازی به تقلید کامل گویشوران ایرانی ندارند؛ گویش فارسی در هند ویژگی‌ها و ملاحت خاص خود را دارد، اما مهم این است که زبان را درست بیاموزند و به عمق معنایی آن پی ببرند.

استاد دانشگاه جواهر لعل نهرو در پایان به اهمیت یادگیری زبان‌های دیگر در کنار فارسی اشاره کرد و افزود: یکی از مهم‌ترین اهداف فارسی‌آموزان هندی، انتقال ارزش‌ها و خلاقیت‌های نهفته در زبان فارسی به دیگران است و این امر تنها با تسلط بر دو زبان ممکن خواهد بود.