مسیر سال؛ «دیپلماسی فرهنگی نقشی روزافزون در پیشبرد اهداف اقتصادی کشورها ایفا میکند»
رایزن فرهنگی کشورمان در بوسنی درباره راهکارهای تحقق اهداف اقتصادی شعار سال 1404 (سرمایه گذاری برای تولید) گفت: کشورها برای دستیابی به توسعه پایدار و افزایش نفوذ بینالمللی خود، ناگزیرند از ابزارهای متنوعی بهرهگیرند که فراتر از قدرت سخت، بر جذابیت و تأثیرگذاری غیرمستقیم استوار باشد.

محمد حسین انصاری رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی و هرزگوین، بیان کرد: در این میان، دیپلماسی عمومی و فرهنگی به عنوان یکی از ارکان قدرت نرم، نقشی روزافزون در پیشبرد اهداف اقتصادی کشورها ایفا میکند؛ رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز با نامگذاریهای پیاپی سالها با مضامین اقتصادی، اهمیت این حوزه را در تعیین اولویتهای کلان نظام یادآور شدهاند.
وی با بیان اینکه همه نهادهای کشور، از جمله نهادهای فرهنگی، موظفند نقش خود را در تقویت اقتصاد ملی، بهویژه در زمینه صادرات و سرمایهگذاری، بازتعریف و فعال کنند، تاکید کرد: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بهعنوان طلایهدار دیپلماسی عمومی و فرهنگی کشور، براساس وظایف و مسئولیتهای ذاتی خود، چه در حوزه بازتاب تصویر مثبت از جمهوری اسلامی ایران و چه در زمینه حمایت از صادرات محصولات فرهنگی، همواره نقشی فعال ایفا کرده است. این نقش در سالی که با عنوان «سرمایهگذاری برای تولید» نامگذاری شده، اهمیتی دوچندان مییابد.
انصاری سپس، گفت: صادرات، موتور محرک تولید است. شواهد نظری و تجربی فراوان نشان میدهد که در دنیای امروز، موفقیت صادراتی کشورها نه تنها به قیمت و کیفیت محصول، بلکه به تصویر آن کشور در بازارهای هدف، روابط دوجانبه و سطح اعتماد عمومی نیز وابسته است. اگرچه سیاستهای تجاری سنتی همچنان اهمیت دارند، اما جایگاه دیپلماسی عمومی و فرهنگی در این زمینه در حال تقویت است. بهعبارت دیگر، راهبردهای قدرت نرم بهعنوان ابزاری مؤثر در شکلدهی به تقاضای جهانی و گسترش دسترسی به بازارهای جدید، کارآمدی خود را اثبات کردهاند.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی با اشاره به اینکه دیپلماسی عمومی به تلاشهای نظاممند دولتها برای برقراری ارتباط با افکار عمومی خارجی بهمنظور تأثیرگذاری بر ادراکات و ایجاد حسن نیت اطلاق میشود، خاطرنشان کرد: دیپلماسی فرهنگی، بهعنوان زیرمجموعهای از دیپلماسی عمومی، شامل تبادل ایدهها، ارزشها، سنتها و سایر مؤلفههای فرهنگی برای تقویت درک متقابل میان ملتهاست؛ در مورد جمهوری اسلامی ایران، تبادلات فرهنگی بینالمللی، گسترش زبان فارسی و معرفی فرهنگ ایرانی-اسلامی که در حوزه مأموریتهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قرار دارد، میتواند جایگاه کشور را در سطح بینالمللی ارتقا دهد و موجب جذابیت بیشتر فرهنگ و محصولات فرهنگی و تجاری ایران در عرصه جهانی شود.
انصاری ادامه داد: دیپلماسی عمومی و فرهنگی ابزاری است که کشورهایی نظیر فرانسه، کره جنوبی و ژاپن سالهاست از آن برای افزایش جذابیت فرهنگی و تحریک تقاضا برای کالاهای خود بهرهبرداری میکنند. فرانسه با ترویج هنر، غذا و مد، کره جنوبی با ابزار موسیقی، سینما و غذا، و ژاپن با بهرهگیری از صنعت پویانمایی و فناوری، توانستهاند بازارهای جهانی را در اختیار گیرند.
وی با بیان اینکه آشنایی فرهنگی بر رفتار مصرفکنندگان تأثیرگذار است، تصریح کرد: زمانی که مخاطبان بینالمللی از طریق رسانهها، جشنوارهها یا برنامههای آموزشی با فرهنگ یک کشور آشنا میشوند، اغلب نسبت به تهیه محصولات آن کشور رغبت پیدا میکنند.
رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بوسنی چند راهکاری پیشنهادی خود درباره تحقق چنین هدفگذاری را نیز برشمرد و اینطور گفت: تولید محصولات سینمایی و سریال مناسب ذائقه مخاطب بین المللی و با اهداف تجاری-فرهنگی و ارائه آن بصورت رایگان یا با کمترین قیمت به تلویزیون های کشورهای مختلف، تقویت دیپلماسی غذا از طریق حمایت از سرمایه گذاران در راه اندازی رستوران ها و فروشگاه های محصولات غذایی ایرانی در کشورهای مختلف، توسعه برنامههایی مانند «از ایران بگو» و حمایت از سفر فعالان رسانهای و فضای مجازی خارجی به ایران برای تقویت گردشگری و شناخت مستقیم و حمایت از بخش خصوصی جهت حضور مؤثر در جشنوارهها و نمایشگاههای فرهنگی مانند جشنوارههای فیلم، نمایشگاههای کتاب و سایر رویدادهای بینالمللی چند راهکار قابل اجرا در تحقق چنین هدفی هستند.
وی سپس درباره چالشهای این حوزه نیز توضیح داد و گفت: تبلیغات منفی و تحریمهای رسانهای و اقتصادی ظالمانه علیه جمهوری اسلامی ایران، نبود هماهنگی و انسجام میان نهادهای مسئول در حوزههای اقتصاد، سیاست و فرهنگ، حضور مقطعی و ناپایدار محصولات تجاری ایران در بازارهای خارجی که امکان معرفی و برنامهریزی برای فرهنگ سازی مصرف آن را سلب میکند و منطبق نبودن برخی محصولات با نیازها و استانداردهای بازارهای هدف، چه از حیث کیفیت و چه از منظر محتوای فرهنگی و مخاطب شناسی از جمله چالشهایی است که نباید از آن غافل ماند.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی