عاشورا در اندونزی
حجت‌الله ابراهیمیان دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات و رایزن فرهنگی اسبق جمهوری اسلامی ایران در جاکارتا همزمان با ایام سوگواری و عزاداری حسینی، مطلبی نوشت.
در این مطلب نوشت: اندونزی با بیش از ۲۸۰ میلیون جمعیت، پر جمعیت ترین کشور مسلمان دنیاست. بیش از ۸۷ درصد این جمعیت را مسلمانان شافعی مذهب تشکیل می‌دهند که سابقه ارادت شان به اهل بیت(ع) در آثار گوناگون این کشور بزرگ، قابل کشف است.حدود پنج میلیون شیعه در اندونزی به برکت انقلاب اسلامی ایران و تلاش‌های مستمر مرحوم دکتر جلال الدین رحمت، رهبر و بزرگ شیعیان این کشور و نیز سایر بزرگان شیعی، همانند نگین در این سرزمین صلح، می‌درخشند. البته، ما به این تعداد، شیعه ی مناسکی می‌گوییم؛ یعنی شیعه اثنا عشری که همانند ما، در باور و عمل معتقد به این مذهب حقه هستند و الا اگر معیار را ارادت واقعی مردمان این سرزمین به اهل بیت علیهم السلام در نظر بگیریم، تعدادشان به دهها میلیون نفر می‌رسد.
ضمن اینکه در اندونزی بیش از سه میلیون نفر سادات اهل سنت داریم که به آنها " حبائب " (جمع حبیب) می‌گوییم. امروزه به برکت انقلاب اسلامی و گفتمان مقاومت، شیعیان مناسکی در اندونزی در جای جای این کشور پهناور از جاکارتا گرفته تا جوگجاکارتا و تا آچه و نیز ماکاسار و پلمبنگ و سایر نقاط در حسینیه‌ها و حتی خانه‌های خود، مراسم عاشورا و محرم را با شور زیاد با حضور مردان، زنان و کودکان برگزار میکنند که هر چه می‌گذرد و شاهد اتفاقات ناگوار در منطقه خاورمیانه می‌شویم، شور آن مراسم بیشتر می‌شود.
آثار اخبار مرتبط با ایران و مقاومت امروزه در میان اهل سنت و حبایب اندونزی نیز بیش از پیش تاثیر گذاشته است به طوری که بزرگان و علمای منطقه هوشیارتر شدند و اخیرا آقای محمد رزیق شهاب از حبائب مشهور اندونزی دستور برپایی مراسم دعا در روز عاشورا را به مسلمانان صادر کرد. آثار تاریخی، کتیبه‌ها، مقابر به خصوص مقبره‌های اولیای نه گانه (والی سونگو)، آیین‌های مذهبی، حرکات موزون امروزی (شبیه سینه زنی) در برخی مناسبت‌ها در منطقه "آچه" و نیز دیگر نشانه‌ها، همه و همه نشان دهنده رسوخ فرهنگ علوی و به خصوص عاشورا و سینه زنی در برخی از مناطق این کشور بزرگ است.وجود اولیای نه گانه (والی سونگو) که از آنها به عنوان گروهی از مبلغان و مروجان اسلام یاد می‌شود و در ربع پایانی قرن 15 میلادی تا نیمه دوم قرن 16 میلادی به گسترش اسلام در منطقه جاوه و مجمع الجزایر اندونزی می‌پرداختند، نیز تاثیر زیادی در محبت مردم این سرزمین به اهل بیت(ع) پیامبر(ص) داشته و از این رو عظمت و اعتقاد مردم به ولی بودن آنها، آرامگاه آنها را تا امروز زیارتگاه و مورد احترام قرار داده است. مراسم بزرگداشت "تابوت" در ایام عاشورا در منطقه "پریمن" و نیز "بنکلوی" اندونزی با قدمت ۳۰۰ ساله، خود آیینی است بسیار فخیم. در این مراسم که با حضور استاندار، شهردار، مقامات لشکری و شخصیت‌های علمی و نیز خانواده تابوت و همچنین حدود یکصد هزار نفر از مردم برگزار می‌شود، تابوت‌های زیادی در اندازه‌های مختلف توسط مردم حمل می‌شود. نگارنده که در ایام ماموریت در اندونزی به عنوان سخنران و مهمان ویژه در این مراسم بسیار عظیم در این دو شهر در ایام عاشورا حضور داشته است از بزرگان و اساتید قدیمی از فلسفه "مراسم تابوت" پرسش کرد که آن بزرگان اهل سنت، اینگونه بیان می‌داشتند: "اجتماع بزرگ مردم با عنوان تابوت به یاد حضرت حسین است که او را کشتند و چون در تابوت قرار ندادند، ما به صورت نمادین تابوت ها را به صورت عمودی حمل می‌کنیم و پس از حمل آنها از وسط شهر تا دریا توسط دستان مردم، آن تابوت ها را در دریا می اندازیم تا روح حضرت حسین آزاد و آرام شود." جالب اینجا بود که حتی برخی از بزرگان آنها نمی‌دانستند حضرت حسین کیست و چه نسبتی با رسول گرامی اسلام دارد و اساسا چه کسی حسین را کشته است و برای چه؟ آنها صرفا به عنوان یک آیین تاریخی در این اجتماع شرکت می‌کردند که البته نقش نماینده جمهوری اسلامی ایران و نیز مبلغان دینی شیعی در آگاهی بخشی به آنان موثر است و به نظر می‌رسد در آینده و الان نیز بیش از گذشته این وظیفه به عهده ماست. در این آیین، اساسا میزبانان این حرکت را خانواده "تابوت" می‌نامیدند که در طول سال‌ها، نسل اندر نسل به برگزاری آن اهتمام دارند. در این آیین سنتی، پرچم‌های یا حسین و نیز دست هایی که نام پنج تن آل عبا بر آن نقش بسته است، حمل می‌گردد. نکته مهم در این مراسم حمل 17 تابوت از محل جایگاه تا مقبره شیخ برهان الدین است. شیخ برهان الدین شخصیت شیعی پنجابی است که 300 سال قبل به شهر "بنکولو " سفر کرده و این مراسم از یادگارهای ایشان می‌باشد. خانواده تابوت که محب اهل بیت (ع) هستند خود را منتسب به ایشان می‌دانند.
معمولا در برنامه سالانه در ایام عاشورا، استاندار با در دست گرفتن پرچم یا حسین، رسماً این آیین را افتتاح میکند و مردم با ذکر یا حسین و حمل تابوت به سمت مقبره شیخ برهان الدین حرکت میکنند.بدون شک این آیین 300 ساله در بنکولو که توسط شخصیت شیعی پنجابی مرحوم شیخ برهان الدین در این منطقه، بروز پیدا کرده است از تعالیم اهل بیت (ع) که در ایران و عراق وجود داشت، الهام گرفته شد. شیخ برهان الدین شعایر حسینی بومی شده در هندوستان را به این دیار منتقل کرد و لذا خانواده‌های تابوت که از نوادگان شیخ هستند، توفیق احیای آن را کسب کرده‌اند.
در مراسم تابوت، نماد دست (PENJA یا پِنجا) که در سلسه مراسم تابوت بنکولو به نام پنجا شویی در چهارم و پنجم محرم انجام می‌گیرد، دو معنی دارد: سمبل دست قطع شده ابوالفضل و نیز نماد پنج تن از اهل بیت پیامبر اسلام.گفتنی است مراسم "تابوت" از سال 1990 میلادی به یکی از برنامه‌های ملی در اندونزی تبدیل شد و شهر بنکولو نیز با وجود تابوت، یکی از مقصدهای گردشگری به شمار می‌رود. در شهر " بنکلو"، خیابانی وجود دارد به نام " کربلا" . منطقه کربلا که امروز متأسفانه فقط نامی از آن مانده است قبلاً صحرایی به وسعت 40 هکتار بوده که به نام" کربلا" مشهور بوده است و برنامه‌های عاشورا و تابوت در آن منطقه انجام می گرفت. امروزه با ورود اقشار مختلف و تصاحب زمین‌ها و ساخت منازل مسکونی، عملا 5 هکتار از آن صحرا برای نام کربلا و احیاناً مراسم سنتی عاشورا و تابوت، باقی مانده بود و البته در حال حاضر در چند هزار متر زمینی که در آن مسجد و کنار آن قبرستان و نیز، مقبره شیخ برهان الدین (شخصیت شیعه پنجابی و معروف به امام سِنگولو) وجود دارد به نام کربلا باقی مانده است. همه ساله دعای ورود به محرم و مقتل خوانی در این مکان قرائت می‌شود. خوشبختانه در ورودی این خیابان دروازه‌ای وجود دارد که نام مبارک ابا عبدالله الحسین (ع) و سلام بر آن وجود شریف، بر آن نقش بسته است. امید است با برنامه ریزی درست، نور پرفروغ امیرالمؤمنین علی ابن ابیطالب علیه السلام و نیز سید الشهدا حضرت حسین بن علی علیه السلام در میان مردمان تشنه این بخش عظیم از منطقه جنوب شرق آسیا بیش از گذشته بدرخشد و همه مردمان این سرزمین از فلسفه تابوت و کربلا، متنعم گردند.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
