صدای شرق؛ «اندیشهورزی در حوزه حقوق بشر تنها از مسیر بازگشت به میراث تمدنی و فرهنگ شرقی ممکن است»
مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم با بیان اینکه در دهههای اخیر شاهد تضعیف تدریجی مشروعیت گفتمان مسلط حقوق بشر هستیم، گفت: البته این ضعف نه از حیث ایدئولوژیکی که از این جنبه همیشه ضعف را شاهد هستیم، بلکه از حیث کارکردی تضعیفی صورت گرفته که این ثمره، کارکردها و نتایج و ناکارآمدی این گفتمان در سطح جهانی است.
_1.jpg)
حجتالاسلام محمدعلی رنجبر مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم(ع) قم با بیان اینکه گفتمان حقوق بشر کنونی ادعای جهان شمولی داشته اما هرگز نتوانسته تنوع فرهنگها را در دل خودش جای دهد، افزود: اندیشه ورزی در حوزه حقوق بشر تنها از مسیر بازگشت به میراث تمدنی خود ما و فرهنگ شرقی ممکن خواهد بود. البته وقتی می گوییم شرق منظورمان شرق جغرافیایی نیست، چه بسا در کشورهای غربی نخبگان، اندیشمندان و اندیشه ورزانی باشند که اینها نیز به خاطر ناکارآمدی عینی و واقعی مسلط طی سالیان علاقمند به این هستند که طرحی نو درانداخته شود.
مدیر گروه علوم سیاسی و رئیس حوزه ریاست دانشگاه باقرالعلوم(ع) با اشاره به اینکه ما میتوانیم با اندیشه ورزی در گفتمان حقوق بشر به لحاظ حکمی، فلسفی، دینی و آداب و رسوم و سنتی که روی تمدن اصیل پایه گذاری شده است یک طرح و قالب و ساختار جدید ارائه کنیم، تاکید کرد: گفتمان شرق فرهنگی میتواند گفتمان بدیل و اصلاح گر و پیوند دهنده بین فردیت و حضور همان فرد و پیوست وی را در تعلق اجتماعی خودش بررسی کند. این گفتمان نوین روی فردگرایی استوار نیست بلکه فرد را در ضمن پیوند دهنده زنجیره وار ساختار اجتماعی میبیند.
رنجبر با اشاره به اینکه گفتمان نوین حقوق بشر فقط دعوای بین عدالت و آزادی ندارد و روی آن تجویز ندارد. بلکه پیوند بین آن دو را مدنظر دارد، اظهار داشت: این گفتمان حق و مسئولیت را با هم میبیند، معنویت و عقلانیت را باهم میبیند و بین این دو نمیخواهد تضاد برقرار باشد. همه این دوگانههای کاذب و تضادهای ساختگی را کنار می گذارد.
در بخش دیگری وی با بیان اینکه از حیث مبانی و ساختاری و البته کارکردی در گفتمان حقوق بشر کنونی با یک مجموعهای مواجه هستیم که شدیدا دچار نقص معرفتی و کارکردی است، تصریح کرد: یک پرسش قابل طرح این است که آیا امکان همگرایی بین کشورهای متاثر از فرهنگ شرقی وجود دارد و آیا میتوانند با این همگرایی پایه گذار گفتمان نوین حقوق بشری باشند، که در پاسخ باید گفت بله امکان دارد.
وی با تاکید بر اینکه یکسری اشتراکات در شرق فرهنگی وجود دارد که میتواند آنها را به هم نزدیک کند، افزود: اما این همگرایی نیازمند برگزاری کرسیهای علمی مشترک و حمایت از سوی دولتها و نهادها و انجام گفتوگوهاست؛ طراحی و اجرای همایشهای مختلف از جمله اجلاس حقوق بشر در رهیافت شرقی این ظرفیت و پتانسیل را دارد تا تبدیل به محملی برای شبکه سازی و گفتمان سازی و ان شاء الله جهت دهی به نهادهای رسمی و غیررسمی (سازمانهای مردم نهاد) و جلب حمایتشان شود تا آرام آرام و به تدریح با تبدیل این گفتمان به یک دیالوگ مشترک بتوان امیدوار بود سندی حقوق بشر از دل تمدنهای اصیل بشری ایجاد کرد که محتوایش جمع کننده بین پارادوکسهای گفتمان حقوق بشری کنونی شود.
وی گفت: میتوان به کمک این اجلاسیه و پیوستهای مردمی و اجتماعی و غیررسمی آن و ترتب و پیگیری فراتر از یک اجلاسیه سالیانه، گفتمان حقوق بشر کنونی را به چالش مثبت کشید. می خواهیم از دوگانههای کاذب و منازعه آمیز عبور کنیم و در هزاره سوم به یک گفتمان واحد مشترک در بین تمدنهای اصیل، تاریخی، قدیمی و قدمتدار برسیم.
نخستین اجلاس بینالمللی حقوق بشر در رهیافت شرقی به همت دانشگاه باقرالعلوم و با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با حضور 40 میهمان بینالمللی از 22 کشور از 8 و 12 اردیبهشت ماه سال جاری در تهران، قم و اصفهان برگزار شد.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی