در این مطلب که توسط وابستگی فرهنگی ایران در آلماتی قزاستان تهیه شده، آمده است: همزمان با این رویداد، "شهرک صنعتگران" (Қолөнершілер қалашығы) به وسعت ۲.۵ هکتار و با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این شهر افتتاح شد. این مجموعه که شامل ۲۰ کارگاه تخصصی، گالری‌های نمایش، هتل و زیرساخت‌های گردشگری است، میزبان جشنواره بین‌المللی "Turkistan World Craft Fest"   با حضور حدود ۴۰۰ هنرمند از کشورهای منطقه از جمله ترکیه، آذربایجان، ازبکستان، قرقیزستان و همچنین هنرمندان داخلی قزاقستان بود.

دولت قزاقستان با تمرکز بر سه حوزه گردشگری تاریخی-شناختی، زیست‌محیطی و درمانی-سلامت، سرمایه‌گذاری ویژه‌ای بر روی شهر ترکستان به عنوان «پایتخت معنوی جهان ترک» انجام داده است. این اقدامات منجر به رشد دو برابری گردشگران خارجی در شش ماهه نخست سال جاری شده و این شهر را به مقصدی جدید و جذاب در مسیر جاده ابریشم نوین تبدیل کرده است.

در آستانه روز جهانی گردشگری، مراسم رسمی افتتاح شهرک صنعتگران (Қолөнершілер қалашығы) در مرکز فرهنگی و معنوی شهر ترکستان برگزار شد. این مرکز قرار است به مرکز صنعتگران کل جهان ترک تبدیل شود.

امسال، بنا به تصمیم سازمان بین‌المللی شورای جهانی صنایع دستی (World Craft Council)، ترکستان مفتخر به کسب عنوان «شهر صنعتگران» شد. به افتخار این رویداد، جشنواره بین‌المللی "ترکستان - شهر صنعتگران (Turkistan World Craft Fest) در شهر برگزار شد.

حدود ۱۰۰ صنعتگر از ترکیه، آذربایجان، قرقیزستان، ازبکستان، تاجیکستان، چین و روسیه، و همچنین حدود ۳۰۰ استادکار از مناطق مختلف قزاقستان، در این جشنواره بین‌المللی حضور یافتند.

عزیز مرتضی‌اف سفیر افتخاری ویژه سازمان بین‌المللی شورای جهانی صنایع دستی، گواهی اعطای عنوان «شهر صنعتگران» را بر اساس تصمیم و موافقت شورای جهانی صنایع دستی به شهر ترکستان تقدیم کرد.

در مراسم افتتاحیه این مجموعه منحصر به فرد، نورالحان کوشروف، استاندار منطقه ترکستان، این رویداد را به حاضران تبریک گفت و از مهمانان عالی‌رتبه به خاطر حمایتشان قدردانی کرد.

نورالحان کوشروف اظهار داشت: این شهر تاریخی که در مسیر جاده ابریشم بزرگ واقع شده، از دیرباز مرکز صنایع دستی و تجارت بوده است. شهرک صنعتگران تنها یک مکان برای تجارت نیست، بلکه مرکزی بزرگ است که در آن، استادکاران تبادل تجربه خواهند کرد، آثار جدیدی را عرضه می‌‌کند و جوانان را آموزش خواهند داد. این مجموعهه جدید، جایگاه ترکستان را به عنوان پایتخت معنوی جهان ترک بیش از پیش تقویت خواهد کرد.

استاندار و مهمانان از کارگاه‌های شهرک - شامل کارگاه‌های نمدبافی، فرآوری پشم و بافندگی، سرامیک، چوب و چرم، و قالی‌بافی - بازدید کردند و با فعالیت استادکاران بین‌المللی و داخلی آشنا شدند. آن‌ها همچنین از نمایشگاه صنایع دستی در بازار شرقی دیدن کرده و از آثار صنعتگران تقدیر و تمجید کردند.

در چارچوب این مراسم رسمی، ۱۰۰ استادکار سرامیک به طور همزمان به ساخت کوزه پرداختند. نمایشگاه‌های محصولات، کارگاه‌های آموزشی، نمایشگاه لباس‌ها و محصولات ملی، و همچنین برنامه‌های فرهنگی، آموزشی و کنسرت‌ها برگزار شد. یک نمایش مد قومی نیز برپا شد.

این مجموعهٔ منحصر به فرد یک پروژه مهم است که با هدف احیای صنایع دستی ملی، توسعهٔ گردشگری و حمایت از صنعتگران اجرا شده است.

این مجموعهٔ توریستی و فرهنگی از هشت منطقهٔ کاربردی اصلی تشکیل شده است. این شهرک مساحتی معادل ۲.۵ هکتار را در بر می‌گیرد و شامل ۲۰ کارگاه، سالن‌های نمایشگاهی، دو شوروم، رستوران، هتل و زیرساخت‌های گردشگری است. در این طرح، استادکاران نه تنها محصولات خود را به سبک ملی می‌سازند و عرضه می‌کنند، بلکه به تبادل تجربه نیز می‌پردازند. این مجموعه با سرمایه‌گذاری خصوصی ساخته شده است.

قابل ذکر است که گردشگری در این منطقه در سه حوزهٔ تاریخی-شناختی، زیست‌محیطی و درمانی-سلامت در حال توسعه است. امسال تعداد گردشگرانی که از این منطقه بازدید کرده‌اند، افزایش یافته است. در طول شش ماه، بیش از ۱ میلیون مسافر و مهمان از منطقه دیدن کرده‌اند. تعداد گردشگران خارجی از ۲۳ هزار نفر فراتر رفته است که در مقایسه با سال گذشته، دو برابر است. ازبکستان، روسیه، چین، ترکیه و قرقیزستان در میان ۵ کشور برتر از نظر تعداد گردشگران خارجی قرار دارند.

بخش تحلیلی:

چرا و چگونه ایران باید در بازار صنایع دستی ترکستان سهم داشته باشد؟

رویداد ترکستان صرفاً یک جشنواره محلی نیست؛ بلکه نشان‌دهنده یک تغییر استراتژیک در نقشه فرهنگی و اقتصادی آسیای مرکزی است. تمرکز بر "جهان ترک" و احیای جاده ابریشم، بازاری جدید و پرظرفیت ایجاد کرده که ایران به دلایل متعدد، نه تنها می‌تواند بلکه باید یکی از بازیگران اصلی آن باشد.

مزیت‌های رقابتی و پیوندهای مشترک ایران

عمق تمدنی و اشتراکات فرهنگی:  هنر ایرانی قرن‌هاست که با هنر آسیای مرکزی در هم تنیده است. نقوش، رنگ‌ها، و تکنیک‌های به کار رفته در صنایع دستی منطقه، ریشه‌های مشترک عمیقی با هنر ایران دارند. این میراث مشترک، یک مزیت بازاریابی بی‌نظیر است که پذیرش کالای ایرانی را تسهیل می‌کند.

تنوع و کیفیت جهانی:  صنایع دستی ایران از فرش و گلیم دستباف گرفته تا میناکاری، خاتم‌کاری، فیروزه‌کوبی، سفال و سرامیک، قلم‌زنی و نگارگری، از تنوع و کیفیت بی‌بدیلی در سطح جهان برخوردارند. این محصولات می‌توانند به عنوان کالاهای لوکس و هنری، جایگاه ویژه‌ای در بازار ترکستان پیدا کنند.

قدرت نرم و دیپلماسی فرهنگی:  حضور هنرمندان و آثار ایرانی در این مرکز جدید، ابزاری قدرتمند برای تقویت دیپلماسی فرهنگی ایران در آسیای مرکزی است. هنر، زبانی جهانی است که می‌تواند پیوندهای دو ملت را عمیق‌تر کرده و تصویر ایران را در نگاه مردم منطقه ارتقا دهد.

همسایگی و لجستیک:  نزدیکی جغرافیایی ایران به قزاقستان، هزینه‌های حمل‌ونقل و لجستیک را کاهش داده و امکان صادرات پایدار را فراهم می‌کند.

راهکارهای عملی برای ورود به بازار

استفاده از گروه های تحقیقاتی بازارسنجی:  برای ورود موثر و مستمر ضرورت دارد با تشکیل گروه های تحقیقاتی بومی برای بازارسنجی اقدام گردد تا براساس یافته های مطالعات به برنامه ریزی و حضور جدی و مداوم صنایع دستی ایرانی گام برداشت.

استفاده از ظرفیت بخش خصوصی: دولت می تواند با ارائه تسهیلات صادراتی، شرکت‌های بازرگانی و تعاونی‌های صنایع دستی را برای ورود به بازار قزاقستان تشویق کند. برقراری ارتباط مستقیم میان صنعتگران دو کشور می‌تواند به ایجاد قراردادهای تجاری پایدار منجر شود.

حضور فعال در رویدادها: نمایندگی فرهنگی ایران در آلماتی قزاقستان و سازمان‌های ذی‌ربط باید حضور هنرمندان ایرانی در دوره‌های بعدی این جشنواره را تسهیل و به صورت جدی پیگیری کنند. حمایت از برپایی "پاویون ایران" با ارائه مجموعه‌ای منتخب از بهترین آثار هنری، می‌تواند نقطه شروعی قدرتمند باشد.

ایجاد کارگاه‌های مشترک: ایران می‌تواند با اعزام اساتید برجسته خود به شهرک صنعتگران ترکستان، کارگاه‌های آموزشی کوتاه‌مدت (Master Class) در رشته‌هایی مانند نگارگری، تذهیب یا سرامیک ایرانی برگزار کند. این تبادل دانش، زمینه‌ساز همکاری‌های بلندمدت خواهد بود.

تمرکز بر بازار گردشگری:  با توجه به رشد سریع گردشگری در ترکستان، محصولات ایرانی باید در فروشگاه‌های هتل‌ها، مراکز توریستی و بازار شرقی این شهر عرضه شوند. تولید محصولات کاربردی و سوغات‌های کوچک با الهام از هنر اصیل ایرانی می‌تواند سودآوری بالایی داشته باشد.

بازاریابی دیجیتال و داستان‌سرایی:  برای هر اثر هنری ایرانی باید یک "داستان" روایت شود. معرفی پیشینه تاریخی یک نقش (مانند بته‌جقه) یا تکنیک ساخت یک اثر، ارزش افزوده بالایی برای آن ایجاد می‌کند. این روایت‌ها می‌توانند از طریق شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال به مخاطبان قزاق معرفی شوند.

جمع بندی:

شهر ترکستان در حال تبدیل شدن به ویترینی از هنر و فرهنگ در آسیای مرکزی است. کشورهای ترکیه و چین به سرعت در حال تثبیت جایگاه خود در این بازار هستند. غفلت ایران از این فرصت راهبردی، به معنای واگذاری یک بازار فرهنگی و اقتصادی مهم به رقبا خواهد بود. اکنون زمان آن است که با یک برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگ میان نهادهای فرهنگی و اقتصادی، هنر بی‌بدیل ایرانی جایگاه شایسته خود را در قلب جاده ابریشم نوین به دست آورد.

منابع:

https: //www.zakon.kz/kultura-shoubiz/6492266-v-turkestane-proshel-mezhdunarodnyy-festival-narodnykh-promyslov.html

https: //kapital.kz/amp/lifestyle/140989/v-turkestane-otkryli-centr-remeslennikov-tyurkskih-stran.html

https: //24.kz/ru/news/social/732045-gorodok-remeslennikov-otkryli-v-turkestane

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی