در این مطلب آمده است: آقای رافائل گرووسی مدیرکل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی در جدید ترین اظهارات خود که در مورخ 6 تیر 1404 برابر با 27 ژوئن 2025 در مصاحبه با خبرگزاری فاکس نیوز آمریکایی مطرح کرد، به دروغ عنوان داشت که جمهوری اسلامی ایران مقدار 900 پوند معادل 408 کیلو اورانیوم غنی شده با غنای 60 درصد را در اماکن تاریخی و فرهنگی شهر اصفهان (سایت میراث فرهنگی یونسکو) پنهان کرده است.

این اظهارات غیر واقعی و دروغین آقای گرووسی ریشه در عقده‌های تاریخی و تمدنی غرب از ایران باشکوه داشته و دارد. دارایی‌های تمدنی گرانقدری که نه تنها متعلق به مردمان ایران زمین است بلکه عضوی اساسی از میراث جهانی بشریت به حساب می آیند.

سابقه منفور آقای گرووسی در آخرین گزارش مغرضانه آژانس انرژی اتمی که منجر به تسهیل گری و بهانه حمله  متجاوزانه رژیم صهیونیستی اسرائیل و آمریکا به کشور بزرگمان ایران شد، پر واضح است. البته نتیجه این جنگ افروزی پیروزی قاطع جمهوری اسلامی ایران بر متجاوزان بود. و اکنون نیز با بیان چنین مهملات و دروغ هایی، بهانه و هیزم جمع می کند برای تجاوز به آثار به جا مانده از تمدن بزرگ و پر شکوه ایرانی اسلامی.

لازم به ذکر است که در مورخ 23 خرداد 1404 رژیم صهیونیستی اسرائیل با زیر پا قراردادن قوانین حقوق بین الملل  در تجاوزی آشکار به کشورمان مرتکب جنایات متعددی از جمله کشتار کودکان و زنان و جمعی از فرماندهان و دانشمندان سطح عالی کشورمان شد.

این اظهارات غیرواقعی و شگفت انگیز گرووسی با توجه به هماهنگی ای که با کشورهای متخاصم به ایران دارد، در واقع تهدید به از بین بردن آثار تاریخی و تمدنی است برای اینکه ایران را مجبور به تسلیم کنند. این در حالسیت که هیچ مدرک و سندی بر تایید دروغشان ندارند و تاکید می کنند که از مکان اختفای ارونیوم های غنی سازی شده هیچ اطلاعی ندارند.

همچنین آقای ترامپ در اولین دوره ریاست جمهوری اش در آمریکا به وضوح از حمله به اماکن تاریخی و تمدنی ایران گفته بود و این عملکرد آقای گرووسی در همین راستای سیاست و راهبرد ترامپ است.

تهدیدات بی سند و مدرک و دروغینی که آقای گرووسی مدیرکل سازمان انرژی اتمی بر علیه اماکن تاریخی و فرهنگی و تمدنی ایران انجام داد، کاملا مغایر با اصول حقوق بین الملل می باشد  به خصوص کنوانسیون هایی که سازمان بین المللی یونسکو برای حفاظت و حمایت از میراث جهانی بشریت و اماکن تاریخی و فرهنگی تدارک دیده است.

از جمله مهمترین این کنوانسیون ها، کنوانسیون لاهه است که با پیگیری یونسکو برای حمایت از اموال فرهنگی در صورت بروز مخاصمات مسلحانه در سال ۱۹۵۴ مورد تایید کشورهای عضو قرار گرفت. و همچنین قطعنامه 2347 شورای امنیت سازمان ملل متحد در خصوص حفاظت از میراث فرهنگی در مخاصمات مسلحانه.

با توجه به تقش بنیادی و مستقلی که سازمان بین المللی یونسکو در ترویج فرهنگ، تنوع فرهنگی و به خصوص حفاظت از میراث ملموس و ناملموس بشریت دارد و نقش بی بدیلی که در تدوین و توسعه حقوق بین الملل در رابطه با حفاظت از اموال تاریخی و فرهنگی بشریت ایفا کرده است، به  ضرورت لازم است تهدید های روی داده بر اماکن فرهنگی، تاریخی و تمدنی کشورمان که توسط دبیرکل سازمان بین المللی انرژی اتمی آقای رافائل گرووسی صورت گرفته را محکوم نماید و نسبت به آن هشدار دهد.

 فلذا به جهت آشنایی و شناخت بیشتر با موارد مورد اشاره توضیحاتی مختصر در خصوص کنوانسیون لاهه 1954 و قطعنامه 2347 شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه می شود:

حمایت از اماکن تاریخی و فرهنگی در زمان مخاصمه مسلحانه یک اصل اساسی در حقوق بین‌الملل بشردوستانه است و کنوانسیون‌های متعددی به این موضوع پرداخته‌اند.

کنوانسیون لاهه 1954 

مهم‌ترین سندی که در این زمینه وجود دارد، کنوانسیون لاهه برای حمایت از اموال فرهنگی در صورت بروز مخاصمات مسلحانه در سال ۱۹۵۴ و پروتکل‌های الحاقی آن است. این کنوانسیون به دلایل زیر اهمیت زیادی دارد:

شناسایی اموال فرهنگی: این کنوانسیون تعریف جامعی از “اموال فرهنگی” ارائه می‌دهد که شامل بناهای تاریخی، آثار هنری، دست‌نوشته‌ها، کتاب‌ها، مجموعه‌های علمی و فنی و همچنین مراکز فرهنگی مانند موزه‌ها، کتابخانه‌ها و آرشیوها می‌شود.

تعهدات طرفین مخاصمه: کشورهایی که عضو این کنوانسیون هستند، متعهد می‌شوند که از اموال فرهنگی خود و طرف مقابل محافظت کنند. این به معنای پرهیز از حمله به این اماکن، عدم استفاده نظامی از آن‌ها و جلوگیری از غارت و تخریب آن‌ها است.

نشان‌گذاری ویژه (نشان سنت جورج یا نشان لاهه): برای شناسایی و حمایت بیشتر از این اماکن، از نشان ویژه‌ای استفاده می‌شود که به “نشان سنت جورج” یا “نشان لاهه” معروف است. این نشان به طرفین مخاصمه هشدار می‌دهد که این مکان‌ها تحت حفاظت ویژه قرار دارند.

برنامه حفاظت و نگهداری: این کنوانسیون همچنین به کشورها توصیه می‌کند که برنامه‌هایی برای حفاظت و نگهداری از اموال فرهنگی در زمان صلح و آماده‌سازی برای زمان جنگ داشته باشند.

علاوه بر کنوانسیون لاهه ۱۹۵۴، پروتکل دوم آن در سال ۱۹۹۹ نیز چارچوب حمایتی را تقویت کرده است. این پروتکل بر مواردی مانند:

ایجاد اماکن تحت حفاظت ویژه: این اماکن، اماکن فرهنگی مهمی هستند که تحت حفاظت شدیدتری قرار می‌گیرند.

ممنوعیت استفاده نظامی از اماکن فرهنگی: تاکید بر عدم استفاده نظامی از این اماکن که می‌تواند آن‌ها را هدف حملات قرار دهد.

مسئولیت کیفری: تعیین مسئولیت کیفری برای کسانی که قوانین حمایتی را نقض کنند.

یونسکو نقش بسیار فعالی در تدوین، ترویج و اجرای کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی مربوط به حفاظت از میراث فرهنگی، به‌ویژه در زمان مخاصمات مسلحانه، دارد. کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه به طور خاص توسط یونسکو تدوین شده است.

در واقع، می‌توان گفت که یونسکو ستون فقرات تلاش‌های بین‌المللی برای حفاظت از میراث فرهنگی در زمان جنگ است و نقش آن فراتر از صرفاً تدوین کنوانسیون‌ها، شامل نظارت، حمایت و ارائه کمک‌های عملی نیز می‌شود.

لازم به ذکر است که ایران، ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی ( اسرائیل ) عضو این کنوانسیون هستند.

هدف اصلی این کنوانسیون، حفاظت از “اموال فرهنگی” در برابر تخریب، آسیب یا سرقت در زمان درگیری‌های مسلحانه است. این کنوانسیون بر این اصل استوار است که اموال فرهنگی که به ملت‌ها تعلق دارند، به دلیل نقشی که در هویت و میراث فرهنگی ملت‌ها ایفا می‌کنند، شایسته حفاظت ویژه هستند.

طبق ماده ۱ این کنوانسیون، اموال فرهنگی شامل موارد زیر می‌شود:

بناهای تاریخی، آثار هنری، معماری، موسیقی، و تاریخی: این‌ها می‌توانند شامل کلیساها، مساجد، معابد، کاخ‌ها، مجسمه‌ها، نقاشی‌ها، و مجموعه‌های باستان‌شناسی باشند.

مجموعه‌های علمی و فنی: مانند موزه‌ها، کتابخانه‌ها، آرشیوها، و مراکز تحقیقاتی که حاوی اسناد، نسخ خطی، کتاب‌های نادر، و داده‌های علمی مهم هستند.

مراکز فرهنگی: مکان‌هایی مانند تئاترها، سالن‌های کنسرت، و مکان‌های تاریخی که فعالیت‌های فرهنگی در آن‌ها صورت می‌گیرد.

اموال فرهنگی منقول: اشیاء با ارزشی که قابل جابجایی هستند، مانند آثار هنری، سکه‌ها، و جواهرات.

اموال فرهنگی غیرمنقول: بناها و سایت‌های باستانی که قابل جابجایی نیستند.

نشان لاهه (نشان سنت جورج)

همانطور که اشاره شد، این کنوانسیون نماد ویژه‌ای را برای شناسایی اماکن فرهنگی تحت حفاظت معرفی کرده است. این نماد، که معمولاً به صورت یک سپر آبی و سفید با یک مثلث قرمز در مرکز است، به نیروهای مسلح نشان می‌دهد که این مکان‌ها از حمایت ویژه‌ای برخوردارند و نباید مورد حمله قرار گیرند.

چگونگی ایجاد کنوانسیون

تجارب جنگ جهانی دوم: ویرانی‌های گسترده‌ای که در طول جنگ جهانی دوم به میراث فرهنگی در سراسر جهان وارد شد، جامعه بین‌المللی را به شدت نگران کرد. تخریب بناهای تاریخی، موزه‌ها، کتابخانه‌ها و آثار هنری، خسارات جبران‌ناپذیری به هویت و فرهنگ ملت‌ها وارد کرد. این تجربیات تلخ، نیاز به یک چارچوب حقوقی بین‌المللی قوی‌تر برای حفاظت از این اموال را آشکار ساخت.

ابتکار یونسکو: پس از جنگ، یونسکو که تازه تأسیس شده بود، حفاظت از میراث فرهنگی را یکی از اولویت‌های اصلی خود قرار داد. این سازمان به عنوان نهاد تخصصی سازمان ملل در زمینه‌های علم، فرهنگ و آموزش، مسئولیت پیگیری این موضوع را بر عهده گرفت.

تلاش‌های اولیه و پیش‌نویس‌ها: یونسکو از همان ابتدای کار خود، شروع به بررسی و تدوین مقررات مربوط به حفاظت از اموال فرهنگی در زمان جنگ کرد. این فرآیند شامل مطالعات حقوقی، مشورت با کارشناسان، و تشکیل کمیته‌های تخصصی بود.

کنفرانس لاهه در سال ۱۹۵۴: نقطه اوج این تلاش‌ها، برگزاری یک کنفرانس بین‌المللی در شهر لاهه هلند در سال ۱۹۵۴ بود. در این کنفرانس، نمایندگان ۱۱۹ کشور حضور داشتند و پیش‌نویس کنوانسیون مورد بحث و بررسی قرار گرفت. پس از مذاکرات و اصلاحات لازم، این کنوانسیون در ۱۴ مه ۱۹۵۴ به تصویب رسید.

بنابراین، می‌توان گفت که یونسکو نه تنها متولی اصلی این کنوانسیون بود، بلکه نقش پیشگام و هدایت‌کننده را در کل فرآیند تدوین و تصویب آن ایفا کرد. این کنوانسیون نمادی از تعهد جامعه جهانی برای حفظ میراث مشترک بشریت در برابر ویرانی‌های جنگ است.

طبق آخرین اطلاعات موجود در وب‌سایت یونسکو، تا به امروز ۱۳۹ کشور عضو کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه برای حمایت از اموال فرهنگی در صورت بروز مخاصمات مسلحانه هستند.

 جمهوری اسلامی ایران، ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی اسرائیل هم عضو این کنوانسیون هستند.قطعنامه ۲۳۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد:

قطعنامه ۲۳۴۷ شورای امنیت سازمان ملل متحد، که در سال ۲۰۱۷ به تصویب رسید، اولین قطعنامه شورای امنیت است که به طور کامل به موضوع حفاظت از میراث فرهنگی در مناطق درگیری مسلحانه می‌پردازد.

این قطعنامه به طور خاص بر موارد زیر تأکید دارد:

تخریب عمدی میراث فرهنگی: این قطعنامه، تخریب عمدی میراث فرهنگی را به عنوان یک جنایت جنگی و نقض قوانین بین‌المللی محکوم می‌کند.

تأمین مالی تروریسم از طریق قاچاق میراث فرهنگی: قطعنامه به شدت قاچاق آثار باستانی و میراث فرهنگی را که اغلب توسط گروه‌های تروریستی برای تأمین مالی فعالیت‌های خود استفاده می‌شود، محکوم می‌کند و از کشورها می‌خواهد تا اقدامات لازم را برای جلوگیری از این قاچاق انجام دهند.

نقش میراث فرهنگی در صلح و امنیت: این قطعنامه همچنین بر اهمیت حفاظت از میراث فرهنگی برای حفظ هویت، انسجام اجتماعی و پیشبرد صلح و امنیت پایدار تأکید می‌کند.

اقدامات لازم برای حفاظت: از کشورهای عضو خواسته شده تا اقدامات لازم را برای حفاظت از میراث فرهنگی در مناطق درگیری مسلحانه انجام دهند، از جمله تقویت قوانین ملی، آموزش نیروهای نظامی و امنیتی، و همکاری بین‌المللی.

نقش سازمان‌های بین‌المللی: این قطعنامه بر نقش یونسکو و سایر سازمان‌های بین‌المللی در حفاظت از میراث فرهنگی تأکید دارد و از آن‌ها می‌خواهد تا همکاری‌های خود را افزایش دهند.

قطعنامه ۲۳۴۷ یک گام مهم در جهت افزایش توجه بین‌المللی به موضوع حفاظت از میراث فرهنگی در بحران‌ها و درگیری‌ها است و بر مسئولیت جمعی جامعه جهانی در این زمینه تأکید می‌کند.

نحوه تصویب قطعنامه ۲۳۴۷

قطعنامه ۲۳۴۷ در تاریخ ۲۳ مارس ۲۰۱۷، در پنجاه و سومین جلسه شورای امنیت سازمان ملل متحد، با اجماع کامل (۱۵ رأی موافق از ۱۵ عضو شورا) به تصویب رسید.

این قطعنامه عمدتاً توسط کشورهای اروپایی مانند فرانسه و ایتالیا که تجربه زیادی در زمینه حفاظت از میراث فرهنگی و همچنین مواجهه با تهدیدات تروریستی داشتند، حمایت و پیشنهاد شد. در آن زمان، فرانسه ریاست دوره شورای امنیت را بر عهده داشت و نقش فعالی در هماهنگی و پیشبرد این قطعنامه ایفا کرد.

تصویب اجماعی این قطعنامه نشان‌دهنده توافق گسترده اعضای شورای امنیت بر سر اهمیت موضوع و لزوم اقدام جمعی بود. این قطعنامه نه تنها به محکومیت تخریب‌ها بسنده نکرد، بلکه چارچوبی عملیاتی برای مقابله با این تهدیدات ارائه داد.

برای تأکید بر اهمیت موضوع، جلسات ویژه و بحث‌های عمومی در شورای امنیت برگزار شد که در آن وزرای خارجه و نمایندگان بلندپایه کشورها، از جمله مدیرکل یونسکو، حضور داشتند و بر ضرورت اقدام فوری تأکید کردند.

در واقع، تصویب این قطعنامه نتیجه سال‌ها فعالیت و افزایش آگاهی نسبت به خطراتی بود که میراث فرهنگی در زمان درگیری‌های مسلحانه با آن‌ها روبرو است و همچنین پاسخی به تهدیدات نوظهور مانند استفاده تروریست‌ها از قاچاق میراث فرهنگی بود.

از مطالب فوق چنین نتیجه می گیریم که چنانچه اماکن فرهنگی، تاریخی و تمدنی جمهوری اسلامی ایران بزرگ توسط ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی اسرائیل مورد حجمله و حمله مسلحانه قرار گیرد، از آنجا که ایران، امریکا و رژیم صهیونی عضو کنوانسیون 1954 لاهه هستند، طبق قطعنامه 2347 شورای امنیت2017، مرتکب عمل متخلفانه، مسئولیت بین‌المللی و جرم کیفری شده اند و جمهوری اسلامی ایران می تواند در دیوان بین المللی دادگستری از آنها شکایت و درخواست خسارت نماید و مسببین آن را به جرم جرائم کیفری بین المللی مورد کیفرخواست قرار دهد و جناب آقای گرووسی دبیرکل سازمان بین المللی انرژی اتمی به دلیل اظهارات غیر مستند، غیر واقع و دروغین برعلیه اماکن تاریخی، فرهنگی و تمدنی ایران بزرگ، که تسهیل گر و مقدمه چین این جنایات است مورد تعقیب و مجازات در دادگاه های بین المللی قرار خواهد گرفت.

فلذا شایسته است سرکار خانم اندره ازولا دبیر کل یونسکو پیش از وقوع چنین تخلفات و جرائم بین المللی، نسب به وقوع و تهدیدات اماکن تاریخی، فرهنگی و تمدنی ایران بزرگ، هشدار های لازمه را به آمریکا، رژیم صهیونیستی و آقای گرووسی دبیرکل سازمان بین المللی انرژی اتمی بدهد.  

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی