«مطالعات ایران‌شناسی در روسیه یک فرصت است»_وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
سید عباس صالحی که بنا به دعوت رسمی همتای روس با هدف شرکت در «یازدهمین مجمع بین‌المللی فرهنگ‌های متحد» به سنت‌پترزبورگ سفر کرده است، در ادامه برنامه‌های این سفر در چارچوب توسعه مناسبات فرهنگی دوجانبه در انستیتو نسخ خطی آکادمی علوم روسیه حضور یافت.
_crop.jpeg)
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این مرکز علمی پژوهشی، نشستی صمیمی نیز با ایران‌شناسان روس داشت.
ایرینا پاپوا که در 20 سال گذشته ریاست انستیتو نسخ خطی آکادمی علوم روسیه را برعهده داشته است، در سخنانی در این نشست بر علاقه‌مندی خود نسبت به تقویت همکاری‌ها با دانشگاه‌ها و مراکز علمی پژوهشی جمهوری اسلامی ایران تأکید کرد و یادآور شد که این انستیتو سه هزار نسخه خطی قدیمی به زبان فارسی را میزبانی می‌کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی طی سخنانی در این نشست پس از شنیدن دیدگاه‌ها و پیشنهادهای برخی ایران‌شناسان روس، به وجود ظرفیت‌های متقابل در دانشگاه‌ها و بنیادهای دو کشور در زمینه مطالعات ایران‌شناسی اشاره کرد.
وی در این باره گفت: چشم‌انداز تقویت ایران‌شناسی در ایران و روسیه در مناسبات با همدیگر می‌تواند با سه ضلع تقویت اطلاعات، گسترش ارتباطات و تقویت بنیه اقتصادی دیده شود.
صالحی با بیان اینکه ایران‌شناسی روسیه برای جمهوری اسلامی ایران فرصت قابل توجه تلقی می‌شود، گفت: با توجه به روابط خوب رؤسای جمهور دو کشور با یکدیگر، می‌توان به این بحث با نگاه جدی‌تری توجه کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه مطالعات ایران‌شناسی در روسیه جذابیت خاصی دارد، از سنت‌پترزبورگ به عنوان پایگاه مهم این رشته یاد کرد.
صالحی با اشاره به مطالعات خود در حوزه ایران‌شناسی گفت: صدها ایران‌شناس که در 200 سال گذشته از این شهر برخاسته‌اند بنیه قوی برای ایران‌شناسی پدید آورده‌اند.
وی سپس اظهار داشت: هزاران اثر علمی منتشر شده از ایران‌شناسان روس در دو قرن اخیر نشان می‌دهد که مطالعات ایران‌شناسی روسیه و سنت‌پترزبورگ ناظر به کشف و فهم و تعامل و گفتگو بوده است، نه کشف و تسخیر و غارت.
صالحی ادامه داد: از این منظر، این قدمت و سرمایه ایران‌شناسی روسیه و سنت‌پترزبورگ، فرصت و سرمایه‌ای برای ایران محسوب می‌شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم این سنت تاریخی را به آینده متصل کنیم باید کارهای مشترک جدی‌تری انجام دهیم.
اهمیت تقویت همکاری‌های مشترک تهران و مسکو در حوزه ایران‌شناسی
صالحی در ادامه به بیان سه راهکار مورد نظر خود در راستای تقویت همکاری‌ها در حوزه ایران‌شناسی پرداخت و با تأکید بر لزوم تقویت اطلاعات و ارتباطات طرفین به عنوان راهکار نخست گفت: پیش از این برخی دانشگاه‌ها و بنیادهای علمی کشورمان در زمینه مطالعات ایران‌شناسی با طرف روسی همکاری خود را آغاز کرده‌اند و می‌توان این مناسبات را گسترش داد.
وی در این زمینه به طور مشخص به همکاری‌های دانشگاه علامه طباطبایی با دانشگاه سنت‌پترزبورگ اشاره کرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به ده‌ها دایره‌المعارف در ایران بعد از انقلاب اسلامی و انتشار مستمر مجلات در کشورمان گفت: باید خط ارتباطی بین این مطالعات در ایران با مراکز ایران‌شناسی در روسیه و به ویژه سنت‌پترزبورگ ایجاد کرد.
صالحی افزود: به نظر می‌آید، اقدامات رسانه‌ای و خبررسانی از فعالیت‌های ایران‌شناسی در ایران و روسیه و به طور خاص در سنت‌پترزبورگ، می‌تواند به تکمیل این اطلاعات کمک کند.
وی همچنین به رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در روسیه مأموریت داد که قالب رسانه و زیرساخت اطلاع‌رسانی در حوزه ایران‌شناسی بین مراکز مطالعاتی دو کشور را فراهم کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: با توجه به وجود حجم زیادی از اسناد و مدارک در بخش‌های ایران‌شناسی در ایران و روسیه و انجام کارهای علمی روی این نسخ، این آثار می‌توانند مبادله شوند؛ این موضوع از این منظر اهمیت دارد که بخش مهمی از منابع و اسناد مربوط به ایران در حوزه فدراسیون روسیه و کشورهای روسی زبان است و علاوه بر این، در ایران نیز منابع قابل توجهی وجود دارد که می‌تواند برای ایران‌شناسی روسیه قابل استفاده باشد.
.jpeg)
صالحی در ادامه بر اهمیت تقویت همکاری‌های مشترک تهران و مسکو در حوزه ایران‌شناسی تأکید کرد و گفت: در راستای توسعه این همکاری‌ها، اهمیت دارد که برنامه مشترکی برای همکاری‌ها در دانشگاه‌ها و بنیادهای دو کشور تعریف شود.
وی با بیان اینکه نکته مهم دیگر در همکاری‌های مشترک، توجه به تربیت نسل جدید ایران‌شناسی در روسیه است، گفت: از قبل از حضور در سنت‌پترزبورگ مطلع بودم که نسل جوان روسیه در حال ادامه راه پیشکسوتان خود در مطالعات ایران‌شناسی است و این موضوع، موجب خوشحالی است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه بر لزوم تقویت بنیه علمی و مهارتی ایران‌شناسان جوان روسیه و از میان برداشتن موانع پیش‌روی آنها تأکید کرد.
صالحی همچنین تعریف پروژه‌های مشترک در حوزه ایران‌شناسی را راهکاری اثربخش در توسعه همکاری‌های دوجانبه توصیف کرد و گفت: در بازدید از کتابخانه ملی روسیه و همچنین در زمان حضور در انستیتو نسخ خطی آکادمی علوم این پیشنهاد را مطرح کردیم که فهرست‌واره نسخ خطی فارسی که در روسیه نگهداری می‌شوند را تهیه کنیم که مورد استقبال هر دو مجموعه قرار گرفت.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، تقویت بنیه اقتصادی ایران‌شناسی را ضلع سوم ارتقای مطالعات در این عرصه عنوان کرد و گفت: خوشبختانه روابط خوب سیاسی رهبران دو کشور می‌تواند فرصت‌های خوبی را برای تقویت بنیه اقتصادی ایران‌شناسی خلق کند.
وی افزود: اگرچه روابط دیپلماتیک ایران و روسیه 500 سال سابقه دارد اما روابط اجتماعی و تاریخی دو ملت هزاران سال ادامه داشته است.
صالحی با بیان اینکه در معاهده جامع راهبری ایران و روسیه، توجه ویژه‌ای به حوزه‌های علمی و فرهنگی شده است، گفت: به نظر می‌رسد حوزه ایران‌شناسی می‌تواند شالوده‌ای برای روابط پایدار دو ملت و روابط سیاسی دو دولت باشد.
وی گفت: در این راستا، وزارتخانه‌های فرهنگ در جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه باید تلاش کنند که طرح‌های ایران‌شناسی در پروژه‌های ملی دو کشور جایگاه مناسبی پیدا کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این راستا پیشنهاد داد که دانشگاه‌های دو کشور از نظر بنیه اقتصادی و مالی، فرصت‌هایی برای یکدیگر در حوزه مطالعات ایران‌شناسی ایجاد کنند.
پیشنهادهای مشخص وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این راستا شامل این موارد بود: اعطای بورسیه‌های تحصیلی و حمایت از پژوهش‌های ایران‌شناسی طرفین، اکتشافات باستان‌شناسانه مشترک و فراهم شدن زمینه سفرهای بیشتر پژوهشگران که فضای ایران‌شناسی دو کشور را به یکدیگر نزدیک‌تر کند.
با آغاز قرن هجدهم، نیاز به تشکیل یک کتابخانه ویژه از کتاب‌ها به زبان‌های شرقی برای نیازها و علایق متخصصان و دولت وجود داشت.
در سال ۱۷۲۴، هنگامی که کتابخانه کونست‌کامرا با کتابخانه آکادمی علوم ادغام شد، کتاب‌هایی که «به زبان‌های شرقی نوشته شده بودند» بخشی از مجموعه کتابخانه دانشگاهی شدند و پس از آن با جمع‌آوری کتب و نسخه‌های خطی از سراسر روسیه و کشورهای دیگر شرقی آغاز گشت و انستیتو نسخ خطی شرقی آکادمی علوم روسیه در نوامبر ۱۸۱۸ با تأسیس موزه آسیایی در درون آکادمی علوم تأسیس شد.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
