مسعود احمدوند با اشاره به غلبه نگاه قدسی به جهان در ذهینت هنرمند ایرانی، گفت: در فلسفه ایرانی ـ اسلامی، جهان مادی سایه‌ای از حقیقت برتر است. نگارگر نیز دقیقاً در این منطق عمل می‌کند و فضایی تخت، بی‌زمان و بی‌مکان می‌آفریند که به‌جای شبیه‌سازی دنیای محسوس، بازتابی از جهان معنوی است.

وی با تاکید بر ذهنیت ترکیبی و کل‌نگر ایرانی افزود: در مینیاتور هر عنصر، از کوچک‌ترین گل و برگ تا صورت انسان، دارای ارزشی مستقل و درعین‌حال بخشی از یک کل واحد است. این نگرش با فلسفه وحدت در کثرت هماهنگ است.

احمدوند، گریز از محدودیت واقع‌گرایی را یکی از دلایل اقبال هنرمندان ایرانی به نگارگری ذکر کرد و گفت: برخلاف غرب که از رنسانس به بعد به دنبال بازنمایی علمی و پرسپکتیوی جهان بود، ذهن هنرمند ایرانی میل به گشودن افق‌های خیالی داشت. به همین دلیل در مینیاتور، پرسپکتیو خطی حذف می‌شود و چندین زمان و مکان در یک تصویر به‌طور هم‌زمان حضور دارند؛ این هم‌زمانی دقیقاً بازتاب تجربه عرفانی است که گذشته، حال و آینده را در یک لحظه جاودانه می‌بیند.

وی گفت: نگارگری، بازتاب روح شاعرانه و عرفانی فرهنگ ایرانی است. شعر فارسی از فردوسی تا حافظ و مولوی بر تخیل، استعاره و جهان چندلایه استوار است. مینیاتور نیز ادامه همان سنت است اما در قالب تصویر، همان‌طور که حافظ باغ خیال می‌سازد، نگارگر نیز باغی مصور می‌آفریند.

احمدوند افزود: پرهیز از فردگرایی افراطی در نگارگری ایرانی به وضوح مشاده می¬شود. برخلاف نقاشی اروپایی که بر پرتره و فردیت تأکید دارد، مینیاتور بیشتر بر جمع، هماهنگی و روایت کلی متمرکز است. حتی چهره‌ها اغلب تیپیک ‌هستند، نه فردی. این نگرش، ریشه در روح جمع‌گرای فرهنگ سنتی ایران دارد.

هفته مینیاتور ایرانی با همکاری بنیاد ابن‌سینا، حوزه هنری انقلاب اسلامی، کتابخانه ملی روسیه، انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم روسیه و دانشگاه علوم انسانی ارتدوکس مسکو از ۴ تا ۱۲ مهر ۱۴۰۴ در مسکو و سنت پترزبورگ برگزار شد.

هدف از برگزاری این هفته، تعمیق درک و شناخت مخاطبان روس از سیر تحول، زیبایی‌شناسی و مفاهیم عمیق هنر مینیاتور و نگارگری ایرانی به عنوان یکی از والاترین مظاهر هنر و تمدن اسلامی است. این رویداد با حضور استاد حسین عصمتی، از اساتید مینیاتور ایران، همراه بود که تجربیات خود را با حضار به اشتراک گذاشت.

همچنین طی این هفته، از نخستین جلد مجموعه «آموزش نگارگری ایرانی» اثر استاد بدرالسما رونمایی شد. این اثر، گام جدیدی در ترویج و آموزش نظام‌مند این هنر اصیل محسوب می‌شود. در این هفته، مجموعه‌ای از برنامه‌های فرهنگی و آموزشی تدارک دیده شده است که از آن جمله می‌توان به برپایی نمایشگاه آثار مینیاتور با نمایش آثاری از استاد عصمتی، نمایشگاه نسخ خطی هنری (نسخ همانند)، کارگاه‌های آموزشی عملی برای انتقال فنون و ظرایف هنر نگارگری و سلسله درس‌گفتارها و سخنرانی‌های تخصصی اشاره کرد.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی