ویژه‌نامه حکیم عمر خیام در تایلند منتشر شد
ویژه‌نامه «حکیم عمر خیام؛ زندگی، اندیشه و بازتاب جهانی» از سوی رایزنی جمهوری اسلامی ایران در تایلند منتشر شد.
این ویژه‌نامه با هدف بررسی سه بُعد مهم از زندگی، آثار و جایگاه فرهنگی حکیم عمر خیام نیشابوری تدوین شده است که در آن اندیشمندی را که در وجود خود شعر، علم و فلسفه را یک‌جا داده و نام او قرن‌ها پس از حیاتش همچنان در سراسر جهان طنین‌انداز است.
این ویژه‌نامه دربرگیرنده‌ی سه مقاله محوری است که هریک به جنبه‌ای خاص از حیات فکری و تأثیرات خیام می‌پردازد:
۱. عمر خیام؛ شاعر و فیلسوف بزرگ ایران
در این مقاله، زندگی‌نامه و سیر اندیشه‌های عمر خیام به صورت جامع مرور شده است. خیام در سال ۴۲۷ هجری قمری در نیشابور زاده شد و در کنار چهره‌هایی چون نظام‌الملک طوسی و حسن صباح در محضر امام موفق نیشابوری بالید، اما راهی مستقل در پیش گرفت.
او علاوه بر سرآمدی در ریاضیات، نجوم و فلسفه، با رباعیات فلسفی و تأمل‌برانگیزش شهرتی جهانی یافت. وی در پروژه‌ی اصلاح تقویم خورشیدی، نگارش رساله‌های مهم در باب جبر و هندسه، و همچنین ایجاد پیوندی بی‌سابقه میان اندیشه و شعر، نقش بسزایی در تاریخ علم و ادب ایرانی-اسلامی ایفا و رباعیات او، بازتاب‌دهنده‌ی نگاهی شک‌گرایانه، عمیق و در عین حال سرشار از ستایش لحظه‌ی حال است.
۲. بازتاب اندیشه‌های خیام در فرهنگ مردم ایران
مقاله‌ی دوم به بررسی حضور و نفوذ اندیشه‌های عمر خیام در فرهنگ عامه‌ی ایرانی اختصاص داردکه با روش کتابخانه‌ای و میدانی، جلوه‌های خیام در زبان، باورها، افسانه‌ها، موسیقی، نوشتارهای مردمی، سنگ‌نوشته‌ها، و حتی فضای مجازی را مورد بررسی قرار داده است.
نمونه‌هایی چون خیام‌خوانی در بوشهر، کاربرد نام او در آگهی‌های ترحیم، و نقل رباعیاتش در فرهنگ شفاهی، نشان می‌دهد که اندیشه‌های خیام فراتر از محافل دانشگاهی، در زندگی روزمره‌ی مردم نیز حضور دارد.
آثاری چون تقویم جلالی و کتاب نوروزنامه نیز جلوه‌هایی از پیوند عمیق خیام با سنت‌ها و زمانه‌ی مردم ایران است. افسانه‌هایی چون هم‌درسی با نظام‌الملک و حسن صباح نیز به تثبیت جایگاه خیام در حافظه‌ی جمعی ایرانیان کمک کرده‌اند.
۳. خیام‌پژوهی در روسیه؛ ترجمه‌ها و دیدگاه‌های منتقدان
مقاله سوم به بررسی حوزه خیام‌پژوهی در کشور روسیه می‌پردازد که یکی از مهم‌ترین مراکز توجه به آثار خیام در خارج از ایران و از سال ۱۸۹۱ تا ۲۰۰۸ بیش از ۸۰ ترجمه از رباعیات خیام به زبان روسی منتشر شده که برخی از آن‌ها همچنان در محافل ادبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در این مقاله، دیدگاه‌های منتقدان برجسته روسی از جمله والنتین ژوکوفسکی و یوگنی برتلس مورد تحلیل قرار گرفته و ژوکوفسکی با ارائه‌ی نظریه‌ی «رباعیات سرگردان»، تحلیل مهمی از ساختار و محتوای رباعیات خیام ارائه و کتاب او در سال ۱۸۹۷ به‌عنوان یکی از نخستین آثار جدی در زمینه‌ی خیام‌پژوهی شناخته می‌شود.
این پژوهش نشان می‌دهد که ترجمه دقیق و شاعرانه‌ی رباعیات خیام، نقش مهمی در شهرت جهانی او ایفا کرده و نگاه روس‌ها به خیام، آمیزه‌ای از تحسین علمی و تأمل فلسفی است.
عمر خیام نه‌تنها اندیشمندی بزرگ در تاریخ ایران، بلکه پُلی میان علم، شعر و فرهنگ جهانی است. او شخصیتی که در حین‌حال که ریاضیات را با دقتی بی‌نظیر پیش برد، در رباعیاتش به ظریف‌ترین احساسات انسانی و عمیق‌ترین پرسش‌های فلسفی پاسخ گفت.
این ویژه‌نامه می‌کوشد تا با ارائه‌ی ابعاد مختلف زندگی و آثار او، مخاطب ایرانی را با گستره‌ی نفوذ خیام در ایران و جهان آشنا و بستری برای تأمل دوباره در جایگاه ادبی، علمی و فرهنگی این چهره‌ی ماندگار فراهم آورد.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
