این همایش با سخنرانی روبن ملکونیان، رئیس دانشکده شرق‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان، آغاز شد. وی اظهار داشت: این نخستین بار است که در تالار تازه ‌تأسیس فردوسی، بزرگداشتی به نام این شاعر بزرگ ایرانی برگزار می‌شود. این نام‌گذاری نماد پیوندهای فرهنگی میان دو ملت کهن ایران و ارمنستان است. شاهنامه فردوسی، تنها یک اثر ادبی نیست، بلکه پلی است میان تاریخ، خرد و هنر.

روبن ملکونیان ادامه داد: ما در این دانشکده همواره از گسترش مطالعات ایران‌شناسی حمایت کرده‌ایم و این مسیر را ادامه خواهیم داد.

واردان وسکانیان، رئیس کرسی ایران‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان، با تأکید بر اهمیت جایگاه زبان فارسی در تاریخ منطقه، گفت:زبان فارسی نه تنها میراث ایرانیان، بلکه میراث مشترک تمدنی منطقه است. زبان دوم جهان اسلام در قرون میانه، زبان علم و فرهنگ در شبه‌قاره، قفقاز و آسیای مرکزی و حامل آثار بی‌نظیری چون شاهنامه است.

وی افزود: فردوسی در تاریک‌ترین دوران‌های فرهنگی، با تکیه بر خرد و حافظه تاریخی ملت ایران، زبان فارسی را احیا کرد و به نسل‌های بعدی سپرد.

مهدی سبحانی، سفیر فوق‌العاده و تام‌الاختیار جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان، ضمن تقدیر از دانشگاه و اساتید ارمنی، گفت:  فردوسی با شاهنامه، نه‌تنها زبان فارسی را از زوال نجات داد، بلکه خرد، اخلاق، عدالت و ایستادگی را در قالب روایت‌های حماسی جاودانه ساخت. زبان فارسی، یکی از چهار زبان کلاسیک دنیاست و در طول قرون، مأمن بزرگ‌ترین آثار عرفانی، اخلاقی و ادبی جهان اسلام بوده است.

وی به موضوع خلیج فارس اشاره کرد و افزود: همان‌گونه که شاهنامه هویت ایرانی را پاس داشت، خلیج فارس نیز یکی از نمادهای تمدنی ملت ایران است. این نام تاریخی، در هزاران سند و نقشه جهانی تثبیت شده و هیچ‌گونه تحریف و دلالی نمی‌تواند آن را تغییر دهد.

محمد اسدی‌موحد، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در ارمنستان نیز، شاهنامه را فراتر از یک کتاب دانست و اظهار کرد: فردوسی میراث‌بان زبان فارسی بود؛ در زمانی که هویت ایرانی در معرض تهدید قرار داشت، او با بهره‌گیری از روایت‌های کهن، ملت ایران را از نو تعریف کرد. شاهنامه سندی فرهنگی، تاریخی، زبانی و تمدنی است.

وی افزود: خوشحالیم که در ارمنستان، زبان فارسی با اقبال استادان و دانشجویان مواجه شده و زمینه‌های همکاری گسترده‌تری میان دو ملت در حال شکل‌گیری است. رایزنی فرهنگی ایران نیز با تمام توان، در خدمت توسعه این تعاملات خواهد بود.

گورگن ملیکیان، از اساتید برجسته گروه ایران‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان، به عنوان سخنران اصلی مقاله‌ای با عنوان «فردوسی در واقعیت ارمنی» ارائه کرد. وی با نگاهی تاریخی ادبی، تأثیر شاهنامه را بر شعر، ادبیات و هنر تصویرگری ارامنه بررسی کرد و گفت: آثار فردوسی نه تنها در فرهنگ ایرانی، بلکه در میان شاعران، نگارگران و فرهیختگان ارمنی نیز نفوذ و الهام داشته است. شاهنامه، از مرز جغرافیا فراتر رفته و به بخشی از حافظه فرهنگی منطقه تبدیل شده است.

پس از سخنرانی افتتاحیه و مقاله محوری، اساتید گروه ایران‌شناسی دانشگاه دولتی ایروان مقالات پژوهشی خود را ارائه کردند.

در حاشیه همایش، نمایشگاهی از آثار نقاشی با مضامین شاهنامه و توضیحات دوزبانه (فارسی–ارمنی) برگزار شد که مورد استقبال میهمانان و دانشجویان قرار گرفت.

در پایان، از پروفسور واردان وسکانیان به پاس خدمات ارزشمند وی در گسترش ایران‌شناسی و زبان فارسی در ارمنستان با اهدای لوح تقدیر و هدیه فرهنگی، تجلیل به عمل آمد.

همایش «میراث ادبی ایران و فردوسی» بار دیگر جایگاه شاهنامه را به‌عنوان سندی زنده از فرهنگ، هویت و تمدن ایرانی نشان داد؛ اثری که فراتر از مرزها، در خدمت گفت‌وگوی تمدن‌ها، همزیستی مسالمت‌آمیز و دیپلماسی فرهنگی عمل می‌کند.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی