این نشست که با حضور جمعی از شخصیت‌های سیاسی، رسانه‌ای و اندیشمندان در سالن همایش روزنامه «السفیر» در بیروت برگزار شد، به بررسی و رونمایی از کتاب «المواطنة: تحدی النظریة والتطبیق – لبنان نموذجاً» شهروندی؛ چالش بین نظر و واقع لبنان به عنوان نمونه پرداخت.

در سخنرانی‌ها، دیدگاه‌های عمیقی پیرامون مفهوم شهروندی در لبنان و ارتباط آن با تنوع، هویت و حاکمیت مطرح شد و این مباحث با چالش‌های منطقه‌ای ـ به‌ویژه مسائلی که فلسطینیان در غزه با آن مواجه‌اند ـ پیوند خورد.

در این جلسه، مسئله‌ی «شهروندی لبنانی» به‌عنوان بنیان حاکمیت و هویت مورد بحث قرار گرفت، به‌ویژه در شرایطی که لبنان با بحران‌های سیاسی و اجتماعی رو‌به‌روست. برخی از مشارکت‌کنندگان این موضوع را با درگیری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی مرتبط دانستند که موجب حساس‌تر و عمیق‌تر شدن بحث درباره شهروندی شد.

علی قصیر تأکید کرد که مباحث میان اندیشمندان، سیاستمداران و رسانه‌ای‌ها نشان داد لبنان هنوز به مرتبه‌ی شهروندی واقعی نرسیده و امروزه ما در میان فریب شهروندی و بهره‌برداری از آن برای منافع داخلی یا خارجی در نوسان هستیم.

غسان جواد، از روزنامه‌نگاران لبنانی، بیان کرد که حزب‌الله لبنان را همین تنوع و تکثر می‌داند و هرگونه تعرض به هر یک از مؤلفه‌ها را خدشه‌ای بر هویت لبنانی واحد تلقی می‌کند؛ هویتی که کتاب آن را پایه شهروندی معرفی کرده است.

وی افزود: ما باید با پروژه صهیونیستی به‌عنوان ابزاری استعمارگرانه علیه ملت‌های منطقه مقابله کنیم و پایداری محور مقاومت به رهبری ایران را ضرورتی برای حفاظت از هویت و تعلق ملی دانست.

رندلى جبور، رئیس اتحادیه رسانه‌های دیداری و شنیداری لبنان، گفت لبنان در بهترین حالت با «فریب شهروندی» و در بدترین حالت با «تجارت شهروندی» روبه‌روست که در خدمت تعصبات یا منافع خارجی قرار می‌گیرد؛ موضوعی که با توصیف دکتر بلال اللقّیس، نویسنده کتاب، از بحران شهروندی لبنانی همخوانی دارد.

نزار زاکی، دبیرکل حزب دموکراتیک لبنان، تأکید کرد که شهروندی یک شعار عاطفی نیست، بلکه پروژه‌ای سیاسی، اخلاقی و انسانی جامع است.

سید کمیل باقرزاده، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در لبنان، به چالش میان شهروندی و تعلق ملی از یک سو و ولایت فقیه به‌عنوان یک هویت عقیدتی و سیاسی از سوی دیگر پرداخت و توضیح داد که این چالش ناشی از عدم درک صحیح از اندیشه ولایت فقیه است.

وی گفت: ولایت فقیه پروژه‌ای ایرانی یا قومی-فارسی یا حتی صرفاً مذهبی-شیعی نیست، بلکه طرحی تمدنی و انسانی است که راه‌حل‌هایی نوین و واقعی برای ساخت جهانی بهتر ارائه می‌دهد، در برابر طرح تمدنی مادی غرب که در مدیریت جامعه بشری شکست خورده است. از این رو، تعلق به یک پروژه تمدنی انسانی فراملی، همچون ولایت فقیه، نه‌تنها در تعارض با تعلقات ملی و هویت‌های اجتماعی محلی نیست، بلکه تهدیدی برای حاکمیت و استقلال کشورها نیز به شمار نمی‌رود. به همین دلیل، وفادارترین افراد به لبنان همان پیروان ولایت فقیه‌اند که در راه لبنان و هر وجب از خاک آن فداکاری می‌کنند، در حالی که گروه‌های وابسته به پروژه غربی و دنباله‌رو آمریکا، آنان را به نداشتن روحیه ملی متهم می‌کنند.

بلال اللقّیس، نویسنده و پژوهشگر سیاسی، تأکید کرد که تعلق دینی می‌تواند تعلق ملی را تقویت کند و با آن در تضاد نیست. او خواستار اصلاح واقعیت لبنانی به جای نفی کامل آن شد و تصریح کرد که حاکمیت، رکن اساسی شهروندی است.

وی افزود: تعلق دینی یا عقیدتی با تعلق ملی منافاتی ندارد، بلکه می‌تواند آن را تعمیق کند و بُعدی استوارتر به آن ببخشد.

در پایان، نشست با بحث‌ها و تبادل نظر گسترده میان پژوهشگران و شرکت‌کنندگان ادامه یافت.

 روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی