فریدالدین فریدعصر، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دهلی‌نو، ضمن تمجید از تلاش‌های انجمن در ترویج هنر خوشنویسی، اظهار داشت: اساتید خوشنویسی هند در گذشته کارهای درخشانی برای توسعه این هنر انجام داده‌اند. ما نیز آماده‌ایم تا هرگونه همکاری لازم را در این زمینه داشته باشیم.

وی به برگزاری موفقیت‌آمیز مسابقه خوشنویسی قرآن کریم و نمایشگاهی از خطوط مختلف از جمله نستعلیق و ثلث در دهلی و اورنگ‌آباد در سال گذشته اشاره کرد که با استقبال گسترده‌ای همراه بود.

در ادامه این نشست، اساتیدی چون عطاءالله صاحب (استاد ارشد سابق آکادمی زبان اردو)، ساجد حسن محمد یوسف، عباد احمد بلقیس و خانم محمد جهان پیشنهاد دادند که نام انجمن به «انجمن خوشنویسان هند» تغییر یابد. این پیشنهاد مورد حمایت برخی از شرکت‌کنندگان آنلاین نیز قرار گرفت، اما تصمیم‌گیری نهایی در این خصوص به جلسه بعدی موکول شد.

قاری یاسین، دبیرکل انجمن، در این مراسم به بررسی سایر موضوعات مربوط به انجمن پرداخت. از جمله این موارد، بحث درباره انتخاب اعضای هیأت مدیره و ارائه گزارش‌های مالی سال‌های اخیر بود. اعضا از ایالت‌های مختلفی از جمله جارکند، راجستان، بنگلور، کارناتاکا، حیدرآباد، ماهاراشترا، نویدا و دهلی به صورت آنلاین در این گردهمایی شرکت کرده و نظرات خود را از طریق پست الکترونیکی ارسال کردند.

بخش قابل توجهی از نشست به دیپلماسی خوشنویسی اختصاص داشت. در این بخش بر جایگاه برجسته خوشنویسی در هنرهای اسلامی و تاریخ هنری ایران و هند تأکید شد. استفاده از خطوط فارسی در تزئین بناهای تاریخی، مساجد، قلعه‌ها و کاخ‌های هندی و نقش خوشنویسان برجسته جهانی در این زمینه، اهمیت این هنر را در برقراری ارتباطات مردمی و تبادل احساسات بین دو کشور برجسته می‌سازد.

رایزنی فرهنگی ایران در دهلی‌نو در نظر دارد کارگاه‌های آموزشی خوشنویسی را در مراکز فرهنگی، علمی و دانشگاهی هند برگزار کند تا فرصت‌های مناسبی برای رشد و ارتقای این هنر در هند فراهم آید.

انجمن خطاطان هند در اوایل سال ۲۰۲۲ میلادی با هدف ترویج و تعلیم هنر خوشنویسی به عنوان میراث تاریخی هند در گونه‌های نستعلیق، ثلث، نسخ و شکسته نستعلیق؛ ایجاد ارتباط سازمانی و همکاری بین خوشنویسان؛ برگزاری نمایشگاه‌های دوره‌ای و ارتقاء آگاهی عمومی از طریق کلاس‌ها، انتشارات و جشنواره‌ها تأسیس شد. این انجمن در اکتبر همان سال به عنوان یک نهاد غیرانتفاعی در دولت هند به ثبت رسید.

تاکنون، این نهاد علاوه بر برگزاری دو دوره آموزشی خوشنویسی، جشنواره‌ها، نشست‌ها و کارگاه‌های متعددی را نیز برگزار کرده است. انیس صدیقی رئیس و خورشید احمد، محمد احرار، غفار احمد و مختار عالم نایب رئیس این انجمن هستند و قاری محمد یاسین نیز سمت دبیر این انجمن را بر عهده دارد.

هنر خوشنویسی نه تنها یک مهارت بصری، بلکه ابزاری قدرتمند در دیپلماسی فرهنگی بین ایران و هند محسوب می‌شود. این هنر عمیقاً در تاریخ هنری و اسلامی هر دو کشور ریشه دوانده و نقش بسزایی در شکل‌گیری میراث فرهنگی و تمدنی مشترک آن‌ها ایفا کرده است.

استفاده گسترده از خطوط فارسی در نقاشی‌ها، دیوارها و ایوان‌های مساجد، قلعه‌ها، دربارها و قصرهای هندی، نشان‌دهنده نفوذ و اهمیت این هنر در شبه‌قاره است. این پیوند هنری، فراتر از زیبایی‌شناسی، به عنوان یک رسانه جذاب و مؤثر عمل می‌کند که قادر است مفاهیم معنوی، اخلاقی و عرفانی را منتقل کند. خوشنویسی به عنوان هنری معنوی و ارزشی مورد وفاق همه انسان‌ها، فارغ از مرزبندی‌های زبانی، قومی و مذهبی، شناخته شده است.

دیپلماسی خوشنویسی تلفیقی از ذوق هنری و خردورزی نهفته در شعر و ادب عرفانی فارسی و اردو است. خوشنویسان با خلق آثار فاخر، نه تنها میراث مکتوبی شامل کتاب‌ها و میلیون‌ها سند تاریخی را بر جای گذاشته‌اند، بلکه بسیاری از بناهای تاریخی و نمادهای تمدنی در هند نیز با هنر خوشنویسی تزئین شده‌اند. این هنر در طول زمان سهم عمده‌ای در انتقال مفاهیم، پیام معنوی و ادب به ویژه از طریق زبان فارسی در میان جوامع مختلف، از جمله مردم هند، داشته است.

نقش خوشنویسی در گسترش زبان‌های فارسی و اردو

هنر خوشنویسی پتانسیل بالایی در گسترش زبان‌های فارسی و اردو در هند دارد. این نقش پررنگ، منجر به توافقاتی میان رایزنی فرهنگی ایران و مرکز گسترش زبان فارسی برای همکاری در توسعه این هنر شده است. دیپلماسی خوشنویسی، هنری است که از پشتوانه‌های اسلامی و معنوی بهره‌مند است و هماهنگی و تلفیق میان اشعار فارسی و هنر خطاطی، تأثیری متقابل و عمیق بر هر دو عرصه هنری دارد.

رایزنی فرهنگی ایران در دهلی‌نو در راستای برنامه‌ریزی‌های خود، به دنبال برپایی کارگاه‌های آموزشی خوشنویسی در مراکز فرهنگی، علمی و دانشگاهی هند است. امید می‌رود که چنین برنامه‌هایی بتواند فرصت‌های مناسب‌تری را برای رشد و ارتقاء هنر خوشنویسی در هند فراهم آورد و بدین ترتیب، پیوندهای فرهنگی و هنری بین دو کشور را بیش از پیش تقویت کند.

گفتنی است، انجمن خطاطان هند که چند سال پیش تأسیس شده است، به طور منظم مسابقات ملی خوشنویسی و برنامه‌های اهدای جوایز را به طور خاص برای هنرمندان هندی برگزار می‌کند. برنامه آموزش آنلاین خوشنویسی ایرانی اسلامی توسط انجمن خوشنویسان ایران با همکاری رایزنی فرهنگی ایران در دهلی‌نو پس از پیگیری‌های مکرر و همکاری مرکز بین‌المللی تبلیغ و اداره کل همکاری‌ها و تنظیم‌گری صادارت فرهنگی وارد مرحله ثبت نام شد.

این برنامه به همت اساتید خوشنویسی در ایران و انجمن خوشنویسان ایران و انجمن خطاطان هند راه‌اندازی شده و هنرآموزان هندی و ایرانی می توانند پس از ورود به سایت ویژه دوره‌ها به آدرس https://khattat.in  وارد شده و ثبت نام کنند. هنرآموزان در پایان دوره و شرکت در آزمون، مدرک انجمن خوشنویسان ایران را دریافت خواهند کرد.  

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی