کتاب صوتی این اثر تاریخی با صدای هنرمند برجسته قزاق، امان‌جان ایسبای از رادیو ملی «شولقار» پخش می‌شود و پل ارتباطی زنده‌ای بین گذشته و حال ایران و قزاقستان ایجاد کرده است.

این پروژه موفق، حاصل کار در حوزه دیپلماسی فرهنگی است که با مراسم رونمایی از همین کتاب در کتابخانه ملی آلماتی آغاز شد؛ رویدادی که به ابتکار و تلاش مرکز فرهنگی ایران در قزاقستان برنامه‌ریزی شده بود.

پخش این کتاب صوتی از رادیو «شولقار»، که یک شبکه ملی و دولتی است، به این داستان تاریخی اعتبار و اهمیت ویژه‌ای بخشیده است. رادیو «شولقار» با گستره پوشش خود، این روایت را از محافل آکادمیک و کتابخانه‌ها فراتر برده و آن را به گوش میلیون‌ها قزاق در دورافتاده‌ترین مناطق نیز می‌رساند.

این اقدام، داستان جامعه دیاسپورا (دور از وطن) را برای عموم مردم قابل دسترس کرده و به عنوان بخشی از حافظه جمعی ملت قزاق به رسمیت شناخته است.

امان‌جان ایسبای هنرمند و گوینده پیشکسوت رادیو قزاقستان، نه تنها صدای آشنا و مورد اعتمادی برای مردم این کشور است، بلکه در مراسم رونمایی از کتاب نیز حضور داشت و سخنرانی کرد. این پیوند، او را از یک راوی صرف به یک چهره کلیدی در این پروژه تبدیل کرده و گذار یکپارچه‌ای از یک رویداد رسمی به یک تجربه ملی و صمیمی را رقم زده است.

مراسم رونمایی این کتاب پیش‌تر در کتابخانه ملی قزاقستان و در سال 1403 برگزار شد. حسین آقازاده رئیس مرکز فرهنگی ایران در آلماتی، در آن مراسم، جامعه قزاق‌های ایران را یک «سرمایه اجتماعی» برای روابط دو کشور نامیده بود.

نویسنده کتاب، نیاز توبیش؛ یک شرق‌شناس و مترجم است که خود از مهاجران ایرانی‌تبار به قزاقستان است. این اثر که حاصل ۴۵ سال پژوهش و گردآوری مقالات متعدد است، به تاریخ، آداب و رسوم و زندگی قزاق‌های ساکن استان گلستان ایران می‌پردازد. این کتاب با جزئیات دقیق شرح می‌دهد که چگونه این جامعه، پس از انقلاب سوسیالیستی روسیه، به ایران مهاجرت کرد و توانست زبان، سنت‌ها و هویت خود را در کشوری متفاوت حفظ کند.

شاید مهم‌ترین خدمت این کتاب، تفکیک واژه «قزاق» (Kazakh) از «کازاک» (Cossack) در تاریخ‌نگاری ایران باشد؛ اقدامی که یک اشتباه تاریخی صدساله را اصلاح می‌کند.

این پروژه فرهنگی به یک کتاب صوتی محدود نمی‌شود و بخشی از یک راهبرد بزرگ‌تر است. در همین مراسم رونمایی، اعلام شد که فیلم مستندی با عنوان «عبور از فولاد» درباره سرنوشت قزاق‌های ایران در دست تهیه است. این رویکرد چندرسانه‌ای نشان‌دهنده تعهدی بلندمدت برای استفاده از اشکال مختلف هنری برای معرفی میراث مشترک دو کشور است.

پروژه «قزاق‌های ایران» نمونه بارزی از دیپلماسی فرهنگی است که نشان می‌دهد یک داستان مشترک تاریخی می‌تواند به ابزاری قدرتمند برای تقویت روابط معاصر تبدیل شود و قلب‌ها و ذهن‌ها را فراتر از مرزها به هم پیوند دهد.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی