در این باره، علی صدری خانلو نائب رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز در ابتدا پیرامون تحولات تاریخی و سیاسی جغرافیای سیاسی منطقه شرق گفت: این تحولات همواره با توجه به کارکرد چندوجهی ملت‌ها و اقوام در سیر معادلات قدرت تحلیل و ارزیابی می‌شود. تصویر موزاییکی ملت‌ها و اقوام در این جغرافیا، چرخه‌ای از فرصت‌ها و تهدیدات را در مقابل منافع ملت‌ها نمایش می‌دهد.

عصر جهانی شدن و تهدید شدن کشورهای شرقی

وی ادامه داد: در عصر جهانی شدن، کشورهایی با مختصات نظام سیاسی شرق به دلیل تنوع قومی با بحران‌های ملی و قومیتی روبرو هستند. این بحران‌ها ناشی از تلاش حکومت‌ها برای ایجاد یک ملت واحد و چالش‌هایی است که اقوام مختلف با مذاهب متفاوت در این راستا تجربه می‌کنند.

صدری خانلو تأکید کرد: تنوع قومی و فرهنگی در کشورها می‌تواند فرصت‌هایی برای توسعه ایجاد کند، اما در حین حال می‌تواند بسترهای ناامنی و تهدیدات امنیتی نیز باشد.

وی افزود: وجود جمعیت‌های مختلف نژادی و مذهبی و شکاف‌های فرهنگی میان آن‌ها می‌تواند سبب طمع‌ورزی و تحریک کشورهای استعمارگر شود.

حقوق فرهنگی بعدی از حقوق بشر

نایب رئیس کانون وکلای دادگستری مرکز همچنین به حقوق فرهنگی به عنوان یکی از ابعاد نسل دوم حقوق بشری اشاره کرد و گفت: حقوق فرهنگی شامل حقوقی است که هدف آن رشد شخصیت و بالندگی انسان از راه آموزش، پرورش و ارتقای سطح آگاهی و فرهنگ است. این حقوق همچنین شامل مشارکت افراد در زندگی فرهنگی جامعه و حمایت از میراث فرهنگی است.

او تصریح کرد: وضعیت حقوق فرهنگی در مقایسه با حقوق اقتصادی و اجتماعی بشری به مراتب ناخوشایندتر است و در اسناد سازمان ملل کمتر به آن توجه شده است؛ امروز کشورهای دنیا در تلاشند تا ارزش‌ها، اصول و قواعد حقوق بشر را شناسایی کرده و راهکارهایی برای تضمین، اجرا و نظارت بر آن‌ها ایجاد کنند. نظام بین‌المللی حقوق بشر به منظور استفاده همگان از ارزش‌های مشترک جهانی و تضمین احترام به آن‌ها شکل گرفته است.

صدری خانلو در ادامه به نسبت تنوع فرهنگی و حقوق بشر اشاره کرد و گفت: حقوق بشر متضمن تنوع فرهنگی است و تنوع فرهنگی ابزار استحکام بخش حقوق بشر است. حقوق بشر باید در بافت و ساخت فرهنگی هر جامعه مورد تفسیر قرار گیرد. نسبیت‌گرایان بر این عقیده‌اند که حقوق بشر وابسته به چارچوب فرهنگی جوامع است و عوامل خارجی نباید درباره قواعد اخلاقی و نهادهای اجتماعی دیگر جوامع داوری کنند.

حق خودمختاری پاسخی به امپریالیسم فرهنگی

این حقوقدان همچنین به حق خودمختاری اشاره کرد و گفت: این حق به رسمیت شناخته می‌شود که تمامی ملل دارای حق خودمختاری را آزادانه تأمین می‌کنند. تأکید بر بعد جمعی حق خودمختاری به شکل حق ملت‌ها تدوین یافته است و این حق می‌تواند پاسخی به امپریالیسم فرهنگی باشد.

صدری خانلو در پایان افزود: جهانی شدن زاییده و پرورش‌یافته فکر و اندیشه مدرنیته است. این پدیده دشواری‌هایی را به همراه دارد، از جمله هویت‌های در معرض زوال و جنبش‌های اعتراضی. در عین حال، جهانی شدن به طرح تنوع فرهنگی در سطح جدیدی کمک کرده و ایده یکسان‌سازی فرهنگی را به چالش کشیده است.

او همچنین به تصویب اعلامیه جهانی تنوع فرهنگی توسط یونسکو اشاره کرد و خاطرنشان کرد: این اعلامیه نشان از اهمیت فرهنگ در موضوعات جهانی و حقوق بشری دارد و تأکید بر این دارد که فرهنگ عاملی است که گروه‌های مختلف از مردم هویت خود را به واسطه آن تعریف می‌کنند.

این حقوقدان در جمع‌بندی تأکید کرد: حقوق بشر و تنوع فرهنگی باید به صورت همزمان و در تعامل با یکدیگر مورد توجه قرار گیرند تا بتوانند به توسعه و رشد پایدار در جوامع کمک کنند.

نخستین اجلاس بین‌المللی حقوق بشر در رهیافت شرقی به همت دانشگاه باقرالعلوم و با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با حضور 40 میهمان بین‌المللی از 22 کشور از 8 و 12 اردیبهشت ماه سال جاری در تهران، قم و اصفهان برگزار شد.

روابط  عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی