نگاهی به عملکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (۲)؛
تقویت «دیپلماسی فرهنگی» در دولت چهاردهم؛ از روسیه تا ژاپن
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در چارچوب تقویت «دیپلماسی فرهنگی»، با کشورهایی همچون روسیه، ارمنستان، قطر، بلاروس، تاجیکستان، ژاپن، ترکمنستان و ترکیه وارد مذاکره و همکاری شد. این رایزنیها زمینه برگزاری رویدادهای متنوع هنری، تبادل اندیشه و گسترش ارتباطات فرهنگی را فراهم کرده است.

به نقل از خبرگزاری ایرنا؛ «دیپلماسی فرهنگی» در جهان امروز یکی از مؤثرترین ابزارهای ارتباط میان ملتها و دولتها به شمار میرود؛ ابزاری که میتواند فراتر از روابط رسمی سیاسی، پیوندی عمیقتر و انسانیتر میان جوامع ایجاد کند. کشور ایران با بهرهگیری از پیشینه غنی تمدنی و ظرفیتهای هنری و فرهنگی خود، طی سالهای اخیر گامهای ارزشمندی در این مسیر برداشته است.
تجربه نشان داده که زبان هنر و فرهنگ، فراتر از مرزها و سیاستها، قدرت پیونددهندگی بالایی دارد. هر جا که ایران توانسته با نمایش ظرفیتهای فرهنگی خود وارد میدان شود، تصویری مثبت و واقعیتر از جامعه ایرانی ارائه کرده است.
از جمله دستاوردهای ملموس وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه «دیپلماسی فرهنگی» و روابط بینالمللی، برگزاری «هفته فرهنگی روسیه» در تهران بود. در این هفته فرهنگی، بیش از ۱۱۰ هنرمند برجسته روسیه در رشتههای مختلف موسیقی، فیلم، هنرهای تجسمی و... به همراه هیأت رسمی و کمیته فرهنگی که بالغ بر ۱۳۰ نفر بودند، حضور پیدا کردند.
همچنین در رویدادی دیگر همایش بینالمللی مکتب نصرالله با حضور صاحبنظران و اندیشمندانی از ۱۳ کشور جهان و با سخنرانی جمعی از مسئولان لشکری و کشوری در چهلمین روز شهادت پرچمدار مقاومت، مجاهد شهید سید حسن نصرالله برگزار شد.
طرح فعالیتهای چندجانبه در حوزه جوایز بینالمللی، گفتوگوی ادیان، فرهنگها و حقوق بشر و نیز طرح افزایش حجم صادرات محصولات و خدمات فرهنگی و هنری با اولویت کشورهای همسایه نیز در دستور کار این وزارتخانه قرار گرفته و به اجرا درآمده است.
اعزام ۱۲۸۵ نفر روز هنرمندان ایرانی در حوزه های مختلف به خارج از کشور در مناسبتهای مختلف را هم باید در همین راستا ارزیابی کرد.
در این گزارش مروری داریم بر دیدارها و مذاکرات سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مدیران وزارتخانه با نمایندگان کشورهای خارجی و همچنین سفرهایی که منجر به همکاریهای متقابل شده است.
برگزاری موفق هفته فرهنگی روسیه در ایران
هفته فرهنگی روسیه در چهارچوب معاهده مشارکت جامع راهبردی بین ایران و روسیه (امضا شده در ژانویه ۲۰۲۵) انجام شد که بر گسترش روابط فرهنگی تأکید داشت.
در روز سهشنبه ۲۰ خرداد ۱۴۰۴، وزیر فرهنگ روسیه، اولگا باریسونا لوبیماوا، به همراه هیأتی بلندپایه از هنرمندان و مسئولان فرهنگی روسیه وارد تهران شدند. افتتاحیه هفته فرهنگی روسیه در ایران در تالار وحدت برگزار شد و وزرای فرهنگ ایران و روسیه در نشست خبری مشترکی شرکت کردند.
اجرای کنسرت سمفونیک چایکوفسکی روسیه در تهران و اصفهان، اجرای برنامههای مرتبط با گروه بزرگ هنری لزگینکا، برگزاری هفته فیلم روسیه در تهران (باغ کتاب) و اصفهان (سالن سیتیسنتر)، برگزاری نشست تخصصی سینمای روسیه، برگزاری همزمان نمایشگاه فرهنگی، هنرهای تجسمی و صنایع دستی در فرهنگسرای نیاوران از جمله برنامههای هفته فرهنگی روسیه در ایران بود.
فرهنگسرای نیاوران میزبان نمایشگاه هنرهای تجسمی و صنایع دستی شامل آثار بیش از ۱۹۰ هنرمند جوان روس بود. آثار حجم، نقاشی با مضمون دوستی ایران و روسیه و صنایع دستی متنوع در معرض بازدید قرار گرفتند.
بازدید معاون وزیر فرهنگ روسیه از موزه هنرهای معاصر
همزمان با فرا رسیدن هفته فرهنگی ایران و روسیه یک هیات فرهنگی از کشور روسیه از موزه هنرهای معاصر تهران دیدن کردند.
معاون وزیر فرهنگ روسیه، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در روسیه و رئیس آکادمی هنرهای روسیه هم زمان با فرا رسیدن هفته ایران و روسیه از موزه هنرهای معاصر تهران بازدید کردند.
اجرای اپرای «مولوی» در قلب مسکو
پس از آنکه گروهی از هنرمندان کشور روسیه در ایران حضور یافتند و هنرشان را عرضه کردند، تعدادی از هنرمندان ایرانی برای پس دادن بازدید به روسیه سفر کردند.
اپرای عروسکی «مولوی» به نویسندگی و کارگردانی بهروز غریبپور تیرماه امسال با پنج اجرای موفق در سالن «اتسترا» شهر مسکو، در چارچوب جشنواره بینالمللی تئاتر چخوف، مورد استقبال گسترده تماشاگران روسیه ای قرار گرفت.
در این دوره از جشنواره، گروه اپرای ملی «آران» با حضور ۲۷ عروسکگردان و تکنسین، اپرای مولوی را در سالن ۷۰۰ نفره «اتسترا» در قالب دو نوبت اجرای روزانه به صحنه برد و با واکنش مثبت تماشاگران و رسانههای روسیه همراه شد.
هفته فرهنگی ایران در دوحه با حضور بیش از ۱۰۰ هنرمند و ورزشکار
هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در دوحه، از هفتم تا دهم اسفندماه ۱۴۰۳ برگزار شد. در این رویداد فرهنگی، ابعاد و مصادیق گوناگون هنر و تمدن ایرانی اسلامی در معرض دید مخاطبان گسترده قطری قرار گرفت.
در این رویداد فرهنگی بیش از ۱۰۰ هنرمند و ورزشکار برجسته ایرانی در رشتهها و حوزههای گوناگون، آثار و توانمندیهای منحصر به فرد و تاریخی -تمدنی کشورمان را ارائه کردند.
هنرمندان برتر و صاحب نام در عرصههای گوناگون هنری از جمله موسیقی، خوشنویسی خط نستعلیق، تذهیب، مد و لباس، حکاکی روی چرم ، نقاشی، سوزن دوزی، نگارگری، انگشترسازی، میناکاری، معرق کاری، خاتم کاری، تولید اسباب بازیهای ایرانی، خوشنویسی خط ثلث، قلم کاری روی پارچه، مد و لباس، پازل سه بعدی روی پارچه، فرش برجسته، نقاشی آبرنگ، قلم زنی، ملیله کاری، لباس اقوام، مینیاتور، سفالگری، کاشی کاری، نقاشی گل و مرغ، صنایع دستی، بازیهای رایانهای، مجسمهسازی، مهارت و فرهنگ ناب ایرانی را در پایتخت کشور قطر به نمایش گذاشتند.
وزرای فرهنگ ایران و قطر در حاشیه هفته فرهنگی ایران در دوحه دیدار و بر گسترش عملیاتی همکاریهای فرهنگی و تشکیل کمیتهای برای این همکاریها تاکید کردند.
دعوت از فیلمسازان ایرانی برای حضور در بلاروس
دمیتری کالتسوف سفیر بلاروس در ایران ۱۸ مهر ۱۴۰۳ با سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیدار کرد.
دعوت از فیلمسازان ایرانی برای حضور در بلاروس و برگزاری هفتههای فرهنگی مشترک از موضوعاتی بود که در این جلسه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
وزیر فرهنگ در این دیدار گفت: امیدوار هستیم در دولت چهاردهم روابط بهتری با بلاروس داشته باشیم؛ روابط سیاسی دو کشور پیش از این روابط خیلی خوبی بوده و در سالهای اخیر نیز روندی رو به رشد داشته است.
وی با بیان اینکه روابط فرهنگی و اجتماعی دو کشور میتواند بستری برای افزایش و گسترش سایر ارتباطات باشد، افزود: ایران و بلاروس خاطره مشترکی دارند و هر دو تجربه جنگی تلخ را داریم که با مقاومت هر دو ملت تبدیل به خاطرهای تابناک شده است، از طرفی تحریمهای ظالمانهای دو کشور را فرا گرفته است البته مقاومت هر دو ملت موجب عبور از این مسیر میشود.
صالحی تصریح کرد: فرصتهای متعدد فرهنگی و اجتماعی میان دو کشور وجود دارد که برخی شروع شده ولی باید گسترش یابد و برخی را نیز آغاز کرد؛ حضور جنابعالی به عنوان سفیری مجرب میتواند کمک کند تا اتفاقات خوبی را در دولت چهاردهم میان دو کشور شاهد باشیم.
دیدار رائد فریدزاده با وزیر فرهنگ بلاروس
رائد فریدزاده معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رئیس سازمان سینمایی و سمعی بصری در اردیبهشتماه سال جاری جهت شرکت در مراسم معرفی «جایزه فیلم اوراسیا» به مسکو سفر کرد.
رئیس سازمان سینمایی در اولین روز حضور در مسکو با روسلاند چرنتسکی، وزیر فرهنگ بلاروس دیدار و گفت و گو داشت و دو طرف بر گسترش همکاریهای فرهنگی تأکید کردند.
وزیر فرهنگ بلاروس با استقبال از گسترش همکاریهای دوجانبه همکاری، درخواست برگزاری هفته فرهنگی بلاروس در تهران را مطرح، و با موافقت طرف ایرانی روبرو شد. این رویداد فرهنگی شامل بخشهای متنوعی از جمله اجراهای تئاتر، کنسرت ارکستر، برپایی نمایشگاه و نمایش فیلمهای بلاروس خواهد بود.
رئیس سازمان سینمایی در این دیدار با اشاره به سطح مطلوب روابط سیاسی و فرهنگی دو کشور، بر ضرورت فعالسازی کارگروههای مشترک برای اجراییسازی تفاهمنامه همکاریهای فرهنگی که در سال ۱۴۰۲ به امضای وزرای فرهنگ دو کشور رسیده بود، تأکید کرد.
وی همچنین پیشنویس تفاهمنامه همکاریهای سینمایی را به وزیر فرهنگ بلاروس ارائه داد و مقرر شد همزمان با برگزاری هفته فرهنگی بلاروس در تهران به امضا برسد.
دیدار سفیر تاجیکستان با وزیر فرهنگ
نظام الدین زاهدی، سفیر فوق العاده و تام الاختیار تاجیکستان در ایران ۱۱ مهر ۱۴۰۳ با سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیدار و گفتوگو کرد.
وزیر فرهنگ در این دیدار گفت: تاجیکستان بخشی از وطن تمدنی و فرهنگی ما بوده و هست، البته ایران نیز برای تاجیکستان از چنین جایگاهی برخوردار است؛ علاوه بر آن شخصیت جنابعالی نیز برای بنده قابل احترام است چرا که فردی فرهنگی با سابقه خوب و موثر هستید.
وی افزود: در مدتی که در ایران حضور داشتید در برقراری ارتباطات حسنه فرهنگی خیلی موثر بودید البته باید توجه داشت که مسائل فرهنگی از گذشته پایه روابط ایران و تاجیکستان بوده و هست.
وزیر فرهنگ گفت: قدم های خوبی تاکنون برداشته شده است و مطمئن هستیم انشاالله در این دوره گامهای بهتری برداشته خواهد شد؛ ملت های دو کشور با یکدیگر ریشههای تمدنی و تاریخی دارند، زبان فارسی تار و پود ما را به هم وصل میکند و دو کشور در هم تنیده هستیم.
صالحی تصریح کرد: زیرساختهای خوبی خصوصا در حوزه فرهنگ وجود دارد؛ تفاهمنامهها، توافقنامهها و توجه روسای جمهور دو کشور به این روابط نیز حائز اهمیت است؛ اینکه رئیس جمهور کشور تاجیکستان امسال دو بار به ایران آمدند نشان دهنده عمق روابط است.
دیدار با سفیر ژاپن در ایران
تسو کادا تاماکی سفیر ژاپن در ایران روز چهارشنبه ۷ آذر ۱۴۰۳ با سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دیدار و گفتوگو کرد.
صالحی در این دیدار گفت: دیدار قبلی ما در دانشگاه بینالمللی مذاهب اسلامی بود و به ماههای ابتدایی حضور شما در ایران باز میگردد. برداشت من از شما در جلسه اول این بود که شما بهعنوان سفیری علاقهمند به علم، فرهنگ و هنر میتوانید با ایرانیان ارتباط خوبی برقرار کنید و همینطور هم شد.
وی تصریح کرد: همان زمان گفتم ما ایرانیها دوستان روزهای سختی را فراموش نمیکنیم و تصویر خوبی که مردم ما از ژاپنیها در طول تاریخ و دوره معاصر داشتند میتواند به آینده روابط دو کشور کمک کند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه در دیدار قبل مطرح کردید که تحریمها مانع روابط خوب اقتصادی میان ایران و ژاپن است، گفت: پیشنهاد من هم این بود که در همین شرایط هم باید ظرفیت ارتباطات اقتصادی را حداکثری کرد و همینطور میزان روابط علمی، فرهنگی، هنری و مدنی را بهگونهای افزایش داد که روزنههای ارتباط را باز نگه دارد و بلکه گسترش دهد؛ چرا که این شرایط همیشه باقی نخواهد ماند و اگر این روزنهها باز باشد میتواند نقطه عطفی برای جهش مجدد ارتباطی باشد.
تقویت همکاریها میان دو کشور ایران و ترکیه
فخرالدین آلتون، رئیس مرکز ارتباطات ریاست جمهوری کشور ترکیه در گفتگوی تلفنی با سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: برای روابط ممتاز سیاسی و فرهنگی با کشور دوست و همسایه، جمهوری اسلامی ایران اهمیت زیاد قائلیم و امیدواریم با توجه به نامگذاری سال ۲۰۲۵ به عنوان سال فرهنگی ایران و ترکیه بتوانیم پروژههای مشترک ارزشمندی را بر اساس اهداف مشترک به انجام رسانیم.
وی افزود: در این سال ارتباطات دو کشور قویتر خواهد شد و برنامههای بسیاری می تواند از طریق سازمانهای مرتبط در دو کشور انجام شود و این شرایط را برای افزایش شناخت متقابل دو ملت فراهم خواهد ساخت.وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در گفتوگوی تلفنی با رییس مرکز ارتباطات رسانه ای ریاست جمهوری کشور ترکیه گفت: رویکرد اصولی جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی تقویت مناسبات با همسایگان است و در میان همسایگان جمهوری ترکیه جایگاه ممتاز و قابل توجهی دارد.همایش مکتب نصرالله با حضور مهمانانی از ۲۰ کشور جهان
همایش بینالمللی مکتب نصرالله آبان ماه سال ۱۴۰۳ با حضور صاحبنظران و اندیشمندانی از ۱۳ کشور جهان و با سخنرانی جمعی از مسئولان لشکری و کشوری در چهلمین روز شهادت پرچمدار مقاومت، مجاهد شهید سید حسن نصرالله برگزار شد.
تاکید این اجلاس بر معرفی ابعاد مختلف فکری و معرفتی شهید نصرالله و همچنین نقشآفرینیهای سیاسی او در مواجهه با استکبار و صهیونیست بود.
مراسم گُلگذاری وزیر فرهنگ بر بنای یادبود مختومقلی فراغی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۲۰ مهر ۱۴۰۳ در مراسم گلگذاری بنای یادبود مختومقلی فراغی در عشق آباد ترکمنستان حضور یافت.
سید عباس صالحی به همراه مسعود پزشکیان رئیس جمهوری برای شرکت در اجلاس بین المللی ارتباط متقابل زمان ها و تمدن ها- مبنای صلح و توسعه راهی ترکمنستان شد.
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه، سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و محمد اتابک وزیر صنعت معدن و تجارت پزشکیان را در این سفر همراهی کردند.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در حاشیه این اجلاس به مناسبت بزرگداشت سیصدمین سالگرد مختومقلی فراغی شاعر شهیر ترکمن در مراسم گل گذاری بنای یادبود مختومقلی فراغی حضور یافت.
صالحی: سینمای ایران و ارمنستان میتواند پایه جدی گسترش روابط فرهنگی هنری دو ملت قرار گیرد
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۴ با گریگوری هاکوپیان سفیر ارمنستان در ایران دیدار و گفتوگو کرد.
سیدعباس صالحی در این دیدار با اشاره به روابط تاریخی دو کشور ایران و ارمنستان، گفت: فرصتهایی که برای روابط میان دو کشور در دهههای اخیر پدید آمده است کمک میکند تا ارتباطاتمان را در آینده بر پایههای مستحکمتری پیش بریم.
تفاهم نامه همکاریهای سینمایی ایران و ارمنستان
در حاشیه سفر رئیس جمهور به ایروان، تفاهمنامه همکاریهای سینمایی ایران و ارمنستان بین روسای سینمایی دو کشور به امضا رسید.
در این تفاهمنامه که ۲۸ مرداد ۱۴۰۴ در حضور رئیس جمهور ایران و نخست وزیر ارمنستان به امضای رائد فریدزاده و داوید بنوچیان رسید، طرفها در حوزههای نمایش و عرضه تجاری آثار سینمایی، دعوت متقابل به رویدادهای سینمایی، فراهم آوردن امکانات لازم جهت تسهیل شرکت و حضور فیلمسازان و سینماگران، تسهیل ارتباط، تبادل و مشارکت نیروهای تخصصی دو کشور در پروژههای سینمایی، تبادل دانش فنی و تخصصی و تبادل استاد و دانشجو در حوزه سینما، تولید فیلمهای مشترک از جمله بلند، مستند، کوتاه و انیمیشن در زمینههای تاریخ مشترک، فرهنگ و آداب و رسوم دو کشور و تشویق به این کار، تسهیل در استفاده از لوکیشنها و استودیوهای هر دو کشور برای تولیدات سینمایی، برگزاری هفتههای فیلم مشترک با یکدیگر همکاری خواهند کرد.
روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی