مجید مشکی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاکستان در گفت‌وگو با ماهنامه «فرهنگ و ارتباطات» از همراهی و همدلی پاکستانی با ایران در مقابله و مبارزه با رژیم صهیونیستی نیز سخن گفت که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

برپایی رویدادهای فرهنگی و همچنین حضور پررنگ‌ در رویدادهای خارجی چه نقشی در توسعه روابط ایران با کشورهای همسایه از جمله پاکستان ایفا می‌کند؟

اصولاً برپایی رویدادهای فرهنگی دریچه‌ای است برای آشنایی بیشتر سایر کشورها با توانمندی‌های علمی آموزشی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛ به هر میزانی که این رویدادهای فرهنگی از نظر کمی و کیفی پربارتر باشند و بیشتر برگزار شوند آشنایی مردم سایر کشورها و ملل با جمهوری اسلامی ایران از ابعاد مختلف بیشتر خواهد شد و آشنایی بیشتر موجب علاقمندی بیشتر با کشور و فرهنگ خواهد شد.

بنابراین به نظر می‌رسد برگزاری رویداد های فرهنگی افزایش علاقه مندی به کشورمان را در پی خواهد داشت و در پی علاقمندی روابط فرهنگی بوجود خواهد آمد.

آیا با توجه به توضیحاتی که دادید، می‌توانید اشاره‌ای به وضعیت فرهنگی امروز و زمینه‌های فعالیت مشترک داشته داشته باشید.

از گذشته دور تا به امروز مردم شریف پاکستان علاقه بسیار زیادی به فرهنگ اسلامی و ایرانی دارند و در میان مردم خوب پاکستان علاقه‌مندان بسیار زیادی به مردم ایران وجود دارد که این علاقه‌مندی را در سطوح مختلف مشاهده می‌کنیم چه سطوح دولتمردان و سیاستمداران پاکستان چه در قشر فرهیخته، نخبگان، حوزویان و دانشگاهیان و چه در بین اقشار مختلف مردم پاکستان این موضوع دیده می‌شود.

شباهت‌های بسیار زیادی بین فرهنگ مردم پاکستان با فرهنگ مردم ایران وجود دارد از جمله موضوع پایبندی به خانواده احترام به بزرگترها ارتباط با فامیل و خویشاوندان اهتمام به آیین‌های ملی و مذهبی و علاقه‌مندی به آب و خاک و سرزمین خودشان از جمله اموری است که مردم پاکستان با ایرانیان در این گونه موارد اشتراکات و شباهت های زیادی دارند.

همچنین، امروزه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری اسلامی پاکستان دو کشور اسلامی هستند و شاید بتوان گفت تنها دو کشور اسلامی هستند که به طور جدی از آرمان فلسطین و موضوع قدس دفاع می‌کنند و مواضع مشترکی علیه رژیم غاصب صهیونی دارند.

عموم مردم پاکستان و مسئولان کشور پاکستان و سیاستمداران پاکستانی ایران را دارای تمدنی بزرگ و عظیم و فرهنگی عالی می‌دانند و امروزه در میان اکثریت مردم پاکستان ایران و جمهوری اسلامی ایران دارای جایگاه خوب و ویژه‌ای است.

فعالیت‌های رایزنی فرهنگی ایران در پاکستان، به خصوص با تاکید بر اقداماتی که شما انجام داده‌اید؛ چه دستاوردهایی برای کشورمان داشته است؟

در تمامی دوره‌هایی که خانه‌های فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در پاکستان و نیز رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در پاکستان فعالیت کردند، روابط فرهنگی دو کشور را گامی به پیش برده‌اند و در حقیقت  روابط فرهنگی بین دو کشور را توسعه داده اند.

در دوره جدید هم که اینجانب در خدمتگزاری فرهنگ دو کشور در پست رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران قرار دارم تلاش شده است تا با الهام گرفتن از اقدامات گذشته و تجربیات دوستان در گذشته این روابط فرهنگی را گامی بیشتر به جلو ببریم.

در همین راستا برگزاری نشست‌های علمی و فرهنگی برپایی نمایشگاه‌های مختلف برای آشنایی بیشتر با فرهنگ جمهوری اسلامی ایران برگزار دوره‌های آموزشی متنوع در زمینه‌های فرهنگی اجتماعی و دینی در دستور کار قرار دارد.

دیدار و گفت‌وگو با نخبگان علمی فرهنگی دینی و دانشگاهی حضور در محافل و نشست‌های علمی و فرهنگی و دانشگاهی و تعامل فعالانه با نهاد های حاکمیت جهت توسعه روابط فرهنگی نیز از جمله دیگر اقداماتی است که انجام پذیرفته است و امیدواریم بتوانیم بر بنای نهاده شده توسط تمام دوستان گذشته چیزی بیفزاییم.

وضعیت کرسی‌های آموزش زبان فارسی و در ابعاد کلی‌تر، میزان استقبال مردم پاکستان از زبان و ادبیات فارسی به چه شکل است؟

عشق و علاقه پاکستانی‌ها به زبان و ادبیات فارسی بسیار بسیار زیاد است و یکی از کشورهایی هستند که همچنان علاقمندان بسیاری به یادگیری زبان فارسی در آن وجود دارد؛ امروز در کشور پاکستان است گرچه این علاقه نسبت به گذشته کمرنگ‌تر شده و یکی از علل آن هم مسائل اقتصادی است، منظورم از مسائل اقتصادی بازار کار و آینده شغلی است چرا که در گذشته برای کسانی که زبان فارسی می آموختند کسب درآمد و فرصت های شغلی متصور بود اما هم اکنون این فرصت ها کمتر شده است. با این حال مشتاقان یادگیری زبان فارسی در پاکستان کم نیستند زیرا هم مرز بودن، فرهنگ بسیار نزدیک و دین مشترک از جمله عواملی هستند که کماکان مردم پاکستان را به یادگیری زبان فارسی ترغیب می کنند.

البته در حوزه‌های دانشگاهی موضوع قدری متفاوت است. متاسفانه کرسی‌های زبان فارسی چندان وضع مطلوبی ندارند گرچه به نسبت بسیاری از کشورها تعداد کرسی‌های زبان فارسی در پاکستان مطلوب است ولی رونق گذشته را مشاهده نمی کنیم و این مسئله علل و عوامل بسیاری دارد مجال پرداختن به آن در این فرصت گفت‌وگو نیست.

در خصوص تجربه خودتان از صادرات محصولات فرهنگی در این کشور اگر نکاتی دارید، بفرمایید و اینکه امکان صادرات چنین محصولاتی به کشور همسایه پاکستان وجود دارد؟

در خصوص موضوع صادرات فرهنگی قبل از هر چیز باید به علایق فرهنگی مردم هر کشور توجه ویژه داشت و بر اساس تنوع اقلیمی و تفاوت فرهنگ‌ها و نیز علاقمندی‌ها و علایق فرهنگی هر کشوری و متناسب با آن علایق نسبت به صادرات فرهنگی اقدام کرد.

بدون شک مردم پاکستان نیز از این قاعده مستثنا نبوده و نیستند و با توجه به پیوندهای مشترک فرهنگی که با ایرانیان داشته و دارند خواهان و طالب برخی از محصولات فرهنگی ما بوده و هستند. حتی ممکن است برخی از کالاهایی که به کشور پاکستان صادر می‌شود جنبه اقتصادی و تجاری داشته باشد اما چه بخواهیم و چه نخواهیم جنبه‌های فرهنگی نیز با صادرات کالاهای ایرانی منتقل می شود.

به عنوان مثال پاکستانی‌ها نسبت به انگشتر ایرانی علاقه وافری دارند ممکن است صادرات انگشتر یک کار اقتصادی و تجاری تلقی شود اما به طور طبیعی با صادرات انگشتر می توان فرهنگ و هنر دست ایرانی را نیز صادر کرد.

پس به عنوان مثال و در جواب به این پرسش که آیا امکان صادرات محصولات فرهنگی به جامعه پاکستانی وجود دارد باید عرض کنم جواب کلی مثبت است اما الزاماتی در این کار وجود دارد که از جمله آنها بازاریابی و سلیقه شناسی و علاقه سنجی از جمله‌ی الزاماتش است.

البته تسهیل امور تجاری و ویژند سازی نیز از شروط موفقیت در موضوع صادرات فرهنگی است.

نگاه پاکستانی‌ها، به خصوص فعالان فرهنگی و مسئولان فرهنگی‌ آنان به روابط فرهنگی و هنری با دیگر کشورها، از جمله ایران چیست؟

در یک نگاه کلی به جامعه پاکستان باید گفت هم دولتمردان و هم عموم مردم پاکستان به ایران و فرهنگ ایرانی بسیار علاقمند هستند. به عنوان مثال تمام پیروان مذاهب مختلف اسلامی به کارکردهای مختلف امور دینی در ایران به چشم احترام و گاه آرزو می نگرند، پیروان طریقت‌های گوناگون از این که سرسلسله بسیار از پیران طریقت آنها در ایران است علاقه مند به سفر و زیارت مراقد بزرگان خود هستند کما اینکه پیروان تمام مذاهب اسلامی آرزومند زیارت مرقد مطهر امام هشتم حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام را دارند.

در حوزه‌های غیر دینی هم ایران و فرهنگ اسلامی و ایرانی آن در چشم عموم مردم بزرگ، قابل احترام و با شکوه است و خلاصه درصد مقبولیت ایران و ایرانیان در پاکستان بالاست و این موضوع در نظر سنجی‌های جهانی هم با امار و ارقام به اثبات رسیده است.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی