این رویداد به مناسبت دهه گرامیداشت زبان‌های فارسی و بلغاری با حضور بیش از ۸۰ نفر از استادان، محققان، ایران‌شناسان و دانشجویان زبان فارسی بلغار برگزار شد و بستری برای گفت‌وگوی علمی میان دو زبان، دو ملت، و دو هویت کهن فراهم کرد.

مسعود احمدی‌افزادی، رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان و استاد ادیان تطبیقی و عرفان در سخنرانی محوری این برنامه با عنوان «از واژگان تا هویت؛ مسیر تاریخی واژه‌های ایرانی در زبان بلغاری»،  به بررسی تطبیقی، مستند و دقیق اشتراکات واژگانی میان زبان فارسی و زبان بلغاری پرداخت.

وی با ارائه مستندات ریشه‌شناختی و نقشه‌های تاریخی تمدن ایران و مهاجرت اقوام بلغار، نشان داد که بسیاری از واژگان رایج در زبان امروزین بلغاری، دارای ریشه‌هایی در زبان اوستایی، فارسی میانه و فارسی نو هستند و برخلاف تصورات رایج، این واژگان به‌صورت مستقیم و بدون واسطه زبان‌های دیگر به بلغارستان وارد شده‌اند.

احمدی‌افزادی گفت: واژگان ایرانی، مانند رودهایی از ژرفای تاریخ، خود را به کوهستان‌های بالکان رسانده‌اند. این مهاجرت واژه‌ها، مهاجرت معنایی است. آن‌ها تنها ابزار انتقال نیستند؛ بلکه حامل روح، اندیشه و هویت‌اند. زبان، فسیل فرهنگی نیست؛ جریانی زنده است که هویت را در خود می‌پرورد.

رایزن فرهنگی کشورمان با اشاره به نقش تمدن ایرانی در شکل‌گیری فرهنگی بالکان افزود: نقشه‌های ایران فرهنگی و ایران‌زمین پیش از اسلام و پس از آن نشان می‌دهند که ریشه‌های زبانی و حتی فرهنگی اقوام بلغار، از دوران پیش از مهاجرت آن‌ها در پیوند با فضای تمدنی ایران بوده است. این نشان می‌دهد که گفت‌وگوی امروز ما، نه فقط گفت‌وگویی دانشگاهی، بلکه بازگشت به اصل خویشتن است.

وی با ارجاع به جایگاه زبان در ساخت هویت ملی، به تأثیر فردوسی و شاهنامه در نجات زبان فارسی از خطر فراموشی اشاره کرد و گفت: اگر امروز فارسی، زنده‌ترین زبان ادبیات عرفانی و فلسفی در شرق است، به‌واسطه فردوسی است؛ مردی که با شاهنامه‌اش، نه‌تنها اسطوره آفرید، بلکه زبان را از ورطه نابودی نجات داد. شاهنامه، همان‌قدر برای ایران مهم است که ایلیاد و اودیسه برای تمدن یونان.

احمدی‌افزادی درباره زبان بلغاری و نقش برادران سیریل و متدیوس در آفرینش خط سیریلیک گفت: اختراع الفبای سیریلیک، تنها یک دستاورد زبانی نبود، بلکه نمادی از استقلال فرهنگی ملت‌های شرق اروپا در برابر سلطه فرهنگی غرب بود. سیریلیک از زبان دینی آغاز شد و به زبان مردم تبدیل شد؛ همچنان‌که فارسی نیز از زبان دین و دنیا  به زبان عاشقانه‌های مردم، و سپس به زبان تفکر و عرفان تبدیل شد.

در ادامه این مراسم، الکساندرا کومانوا، استاد برجسته تاریخ و فرهنگ در دانشگاه علوم اطلاع‌رسانی و فناوری یونیبیت بلغارستان، در سخنرانی پراحساس و عمیق خود، با تمجید از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلغارستان، ایران را سرزمین حکمت، عقلانیت و عرفان خواند و گفت: ایران تنها کشوری نیست که جغرافیا را درنوردیده، بلکه کشوری است که مرزهای ذهن و معنا را شکسته و ادبیات، اندیشه و عرفان را به جهان هدیه داده است.

وی افزود: تمدن ایرانی، تمدنی است که به‌جای تصرف خاک، به تسخیر قلب‌ها می‌پردازد. ایرانیان از فردوسی تا مولوی، از حافظ تا خیام، از سهروردی تا دینانی، صداهایی از درون خرد جمعی بشرند. امروز، جهان بیش از هر زمان دیگر، نیازمند شنیدن صدای این حکمت شرقی است.

کومانوا با اشاره به جایگاه اندیشمندان معاصر ایرانی، به‌ویژه غلامحسین دینانی، گفت: ما در مطالعاتمان آثار دکتر دینانی را می‌خوانیم و می‌آموزیم که عقل و عشق در فلسفه ایرانی هیچ تضادی ندارند. آنچه رایزنی فرهنگی ایران انجام می‌دهد، نه فقط معرفی زبان و ادبیات، بلکه معرفی یک جهان‌بینی انسانی و ژرف است.

وی در پایان سخنانش، رایزنی فرهنگی ایران در بلغارستان را مرکزی علمی ـ فرهنگی برای گفت‌وگوی بین تمدن‌ها و محل اتصال جوانان بلغار به ریشه‌های خود در شرق دانست.

برپایی نمایشگاهی از آثار منتشر شده ادب فارسی به زبان بلغاری نیز بخش دیگری از این برنامه علمی بود.

بخش دیگری از مراسم، حضور و مشارکت دانشجویان بلغاری زبان فارسی بود که در آن، از دلایل علاقه‌مندی‌شان به زبان فارسی، تجربه یادگیری و تأثیر آن بر نگاه‌شان به ایران سخن گفتند.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی