سوال: خانم دکتر قمبربکوا، شما به عنوان یکی از پیشگامان ایران‌شناسی در قزاقستان، جایگاه فرهنگ و تمدن ایران را در آسیای مرکزی و در مقیاس جهانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟

پاسخ: قزاقستان و ایران همیشه همسایه بودند و الان هم از طریق دریای خزر همسایه هستند. اگر در چارچوب اسیای مرکزی نگاه کنیم باز هم از قدیم ایران و آسیای مرکزی هم مرز بودند و هستند. همسایه بودن ایران با کشورهای آسیای مرکزی باعث شد که در یک حوزه فرهنگی قرار بگیرند. ایران قبل از میلاد به عنوان مرکز یک فرهنگ و تمدن غنی خودش را معرفی کرد. به مرور زمان فرهنگ و تمدن ایران به کشورهای همسایه تاثیر گذاشت و از آن دوره های قدیم زبان فارسی به عنوان زبان علم و ادب معروف شد. زبان کلید همه چیزها است. 

از طریق زبان، معلومات زیادی را می‌توان گرفت. مردم آسیای مرکزی از طریق زبان فارسی علوم مختلفی را آموختند و قسمت‌های مختلفی را که دوست داشتند پذیرفتند. بدین علت، جایگاه فرهنگ و تمدن ایرانی را در حوزه های مختلف آسیای مرکزی می توان مشاهده کرد. به طور کلی کم کم یک فرهنگ بسیار نزدیک و مشترک ایجاد شد. این نزدیکی را الان در زبان، فرهنگ، اشعار، جشن نوروز و ... می‌بینیم.   

سوال: شما به ویژگی‌های فرهنگی اشاره کردید. از دیدگاه شما به عنوان یک ناظر خارجی که سال‌ها با ایرانیان در ارتباط بوده‌اید، بارزترین اصول اخلاقی و ویژگی‌های فرهنگی جامعه ایران چیست؟

پاسخ: ایرانیان ذاتا مردمی سختکوش، دلسوز و مهربان هستند. از همه مهمتر ایرانیان در اصل عاشق زیبایی هستند. یعنی عاشق ساختن یک چیز بسیار زیبا و بی نظیر تلاش می کردند و در نتیجه در تمام رشته های علوم آثار بی نظیر و بی همتا را ساختند و آن را توانستند حفظ کنند و حتی به دیگران منتقل کردند. اگر این اخلاق در ذات انسان نباشد آن چیزهایی که می‌سازد دوام نمی‌آورند. همه می‌گویند که ایرانیان کنجکاو هستند و بنظرم کنجکاوی مثبت ایرانیان باعث شد که خیلی چیزها را یاد بگیرند و دست آوردهای خود را با دیگران تقسیم کنند. 

یک اخلاق دیگر ایرانیان مهمان نوازی است و هر کسی که به ایران می آیید بعد از چند روز دوست وفاداری را پیدا می‌کند. ایرانیان به دوستی وفا می‌کند و ارزش زیادی به مفهوم دوست و دوستی می‌دهند. در اشعار فارسی هم دوست و دوستی مهمترین موضوعی بوده و هست.     

سوال: با توجه به این غنای فرهنگی، برخی تحلیلگران معتقدند که ذات فرهنگ ایرانی، جنگ‌طلب نیست. تحلیل شما در این خصوص چیست؟

پاسخ: در ذات هر انسان اخلاق، انسان دوستی و جنگ طلبی امکان دارد، وجود داشته باشد. ولی مهم این است که هر کس بتواند جلو ناراحتی، رنج و کینه خود را بگیرد. فکر می کنم مردم ایران به اندازه کافی صبر و تحمل دارند که جلوی رنج را بگیرند. چرا که خوشبختانه ایرانیان استاد روحانی یا پیر کامل همانند حافظ، مولانا، سعدی، نظامی، خیام و ... دارند. چون شعر را دوست دارند و دایم شعر می‌خوانند با شعر تربیت می‌شوند و قلب‌هایشان را با شعر می‌شویند. هر کسی که حافظ را دوست دارد بنظرم نمی‌تواند جنگ طلب باشد. 

هر کسی در ایران یا شاعر است یا شعر خواندن را دوست دارند حتی راننده تاکسی که شاید در دانشگاه درس نخواده باشد ولی شعر حافظ را می‌خواند و از این طریق می‌خواهد پیغام دوستی را برساند. مردمی که عاشق زیبایی و هنر و شعر و ادب هستند نمی‌تواند جنگ طلب باشند.   

سوال: در سال‌های اخیر، شاهد تنش‌های جدی در منطقه بوده‌ایم، به ویژه تهدیدات نظامی از سوی اسرائیل و ایالات متحده علیه ایران. این اقدامات از منظر قوانین بین‌المللی چگونه قابل تحلیل است؟

پاسخ: متاسفانه قوانین بین‌المللی نسبت به بعضی از کشورهای دنیا رعایت نمی شود. بنظرم ایران تمام قوانین بین المللی را رعایت می‌کند و ایران مانند هر کشور دیگر حق دارد از کشورش را دفاع کند.

جامعه بین‌المللی از ایران طرفداری کردند و این تهدید نظامی را محکوم کردند. ولی هر کشوری خارج از قوانین بین‌المللی نباید عمل کند و این نباید تکرار شود. 

سوال: در پایان، آینده روابط فرهنگی ایران و کشورهای آسیای مرکزی، به ویژه قزاقستان را چگونه می‌بینید؟

پاسخ: فکر می‌کنم روابط فرهنگی ایران و کشورهای آسیای مرکزی همیشه خوب بود و در آینده از امروز هم بیشتر پیشرفت می کند. از نظر اقتصاد هم ایران و قزاقستان و آسیای مرکزی شرکای خوبی هستند. بعضی از محصولات را لازم نیست از کشورهای دور خرید کنیم وقتی  آن محصولات در ایران هست. ایران هم لازم نیست از جای دیگر محصولات مورد نیازش را بخرد وقتی از قزاقستان یا از آسیای مرکزی می‌توان بخرد. هم از نظر زمان و هزینه برای هر دو طرف مناسب است.

بنابراین در زمینه اقتصاد امیدوارم همکاری‌های بسیار زیادی خواهیم داشت. در زمینه فرهنگ هم همکاری‌های مختلفی داریم و امیدوارم این همکاری‌ها قویتر و گسترده تر بشود.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی