برنامه کنفرانس امسال البته با ایده اصل آکادمیا به مثابه میراث تفکر و تفلسف در سه روز برگزار و بسیاری اندیشمندان در آن سخنرانی داشتند.

متن سخنرانی رایزن فرهنگی ایران در ایتالیا که به دو زبان فارسی و ایتالیایی تنظیم شد به شرح زیر است:

آقایان، خانمها، دانشجویان فرهیخته زبان و فلسفه

«از اینکه برای افتتاح دور دیگری از نشاط و حیات علمی ویواریوم دور هم جمع شدیم بسیار خوشحالم و این فرصت نایاب برای شناورشدن در سرچشمه های معرفت را به شما تبریک می گویم.برای من به نمایندگی از پژوهشگران زبان و فلسفه کشورم ایران، افتخاری است که با این مجموعه موفق و پر انگیزه یعنی ویواریوم همکاری داشته و خواهیم داشت و امیدوارم همواره دانشجویانی از ایران موفق به حضور در دوره سخت اما مفید و پربرکت ویواریوم برای زبان و ادبیات و فلسفه قرون وسطی باشند.

گفتمان غالب ویواریوم، حکمت به مثابه کلمه مشترک و مقصود آرمانی انسان بوده و هست، لذا امیدوارم در سال پیش رو هم بتوانیم موضوعاتی را برای تفلسف و مطالعه میان فرهنگی مورد توجه قرار دهیم {اما در چه موضوعاتی می توانیم به سیر گفتگوی حکمت و علوم انسانی و زمانه که پروژه اصلی ویواریوم است بپیوندیم؟}،در روزهای گذشته و در مجمع عمومی یونسکو/سمرقند، بزرگداشت و پیگیری هزار و صد و پنجاهمین سالگرد وفات بایزید بسطامی، به‌عنوان معلم عرفان اسلامی و نیز صدمین سالگرد زندگی فعال علامه طباطبایی (با تأکید بر اثر ماندگار او، اصول فلسفه و روش رئالیسم) ثبت و تصویب شد.

همچنین بزرگداشت و آثار سه تن از مشاهیر جهان اسلام و ایران فرهنگی نیز مورد تصویب قرار گرفت:

* رابعه بلخی

* آیت‌الله محمدباقر صدر

* و باکی (شاعر) ترک

علامه طباطبایی با وجود پرورش در محیطی سنتی، در فلسفه بر عقل و استدلال تأکید داشت و با نگاهی خلاقانه و فراملی به فلسفه اسلامی پرداخت. اثر برجسته او، اصول فلسفه و روش رئالیسم، شامل ۱۴ مقاله فلسفی است که در آن میان فلسفه اسلامی و فلسفه جدید غربی پیوندی برقرار کرده است. این اثر یکی از مهم‌ترین گام‌ها در ایجاد گفت‌وگو میان اندیشه شرقی و غربی به‌شمار می‌آید.

علامه طباطبایی پلی میان فلسفه اسلامی و فلسفه غربی ساخت و با رویکردی تطبیقی و گفت‌وگومحور، زمینه فهم متقابل میان فرهنگ‌ها را فراهم کرد. دیدارها و گفت‌وگوهای او با فیلسوف فرانسوی هانری کربن نقشی تعیین‌کننده در شناساندن اندیشه‌های اسلامی در محافل فلسفی غرب داشت.

بایزید بسطامی از بزرگ‌ترین عارفان و پیشگامان تصوف ایرانی است که به سبب جایگاه والایش در عرفان اسلامی به لقب سلطان‌العارفین شهرت یافته است. او عمر خود را صرف گسترش دانش، اخلاق و سلوک معنوی کرد و شاگردان بسیاری از سرزمین‌های مختلف همچون ایران، عراق، هند، ترکیه و آسیای میانه تربیت کرد.

بایزید در آموزه‌های خود بر عشق به انسان‌ها، احترام به طبیعت و ارزش علم و دانایی تأکید داشت. او دانش را زیباترین موهبت الهی می‌دانست و باور داشت که انسان باید در سراسر زندگی در حال آموختن یا آموزش دادن باشد. این دیدگاه با مفهوم «یادگیری مادام‌العمر» که امروزه از سوی یونسکو ترویج می‌شود، هم‌خوانی دارد.

این همه در حالی است که امسال هزار و پانصدمین سال میلاد پیامبر الهی، حضرت محمد مصطفی هم هست که پیشوای بیش از یک و نیم مسلمان در جهان است و هدف رسالت و بعثت خود را به قله رساندن فضائل اخلاقی عنوان کرد، مساله او اساسا مساله اخلاق در زندگی انسان بود.

اینها تنها نمونه هایی از جهان اندیشه و حکمت است که تنها متعلق به یک زبان و یک تمدن نیست، باید آثار ایشان را  سخاوتمندانه عرضه و آموزه های شان را متواضعانه، گوش داد ،خواند و به بحث گذاشت ،تنها در این صورت است که هدف فلسفه میان فرهنگی و ادبیات تطبیقی به عنوان اندیشیدن ورای مکاتب و ادیان و نظام های فلسفی محقق می شود، آن هم در زمانه ای که هوش مصنوعی و رسانه های اجتماعی بیش از هر زمان دیگر، مجال اندیشه،خلاقیت و شناخت را از ما می ستانند!

از فرصتی که به من دادید متشکرم.»

درباره ایده و اهمیت ویواریوم نووم

در ۱۶ ژانویه ۱۹۷۵، پس از سال‌ها بحث و جدل پربار، گروهی از روشنفکران ایتالیایی در ناپل گردهم آمدند تا انجمنی را تأسیس کنند که بعدها منجر به آکادمی ویواریوم نووم(مانند آتلانتیس جدید، ویواریوم جدید/گفتمان پسارنسانسی) شد.لوئیجی میراگلیا مدیر امروز ویواریوم، در سال ۱۹۸۰، در سنین بسیار کم، به آن زمانه و همزمان به مؤسسه مطالعات فلسفی ایتالیا نزدیک شد؛ در هر دو محیط، او این فرصت را داشت که با مردانی از سراسر سیاره ملاقات کند که با آتشی درونی و پرشور، جان گرفته بودند و، همانطور که خودش به تدریج متوجه می‌شد، از بحران عمیق و غم‌انگیز فرهنگ، آداب و رسوم، اخلاق، آموزش مدرسه‌ای و دانشگاهی، سیاست و جهان‌بینی‌هایی که ما به طور فزاینده‌ای تجربه می‌کردیم و امروز به اوج خود رسیده است، آگاه بودند.

پس از تلاش‌ها و شرح و بسط‌های فراوان، و با بهره‌گیری از تجربیاتی که او را در هدفش تأیید می‌کرد، در سال ۱۹۹۱، به همراه برخی از مردان فرهنگی که از او در این هدف حمایت کردند، از جمله جراردو ماروتا و جیووانی پولیسه کاراتلی، اولین اساسنامه آکادمی ویواریوم نووم را نوشت.پنجاه سال از آن اولین اقدام تأسیس و سی و چهار سال از تعریف اصول کلیدی خاصی که هنوز ستون‌های مؤسسه را تشکیل می‌دهند، می‌گذرد. ​​در طول این سال‌ها، آکادمی به طور فزاینده‌ای چشم‌انداز فرهنگی گسترده خود را شرح داده و ابتکارات بی‌شماری را برای دستیابی به آن توسعه داده و ترویج کرده است.

روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی